Quantcast
Channel: Άννα Αγγελοπούλου
Viewing all 472 articles
Browse latest View live
↧

Ζακ Πρεβέρ. Ένα ποίημα εναντίον του πολέμου

November 1, 2016, 3:30 pm
$
0
0
Ζακ Πρεβέρ, Οικογειακό

   Συνεχίζω μ'ένα ακόμα αντιπολεμικό ποίημα. Δημιουργός του είναι ο γνωστός Γάλλος ποιητής Ζακ Πρεβέρ (1900-1977. Το ποίημα συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή "Ομιλίες" ("Paroles") που εκδόθηκε το 1945.

Η ποιητική συλλογή "Paroles"του Ζακ Πρεβέρ. Έτος πρώτης έκδοσης: 1945.


ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ

Η μητέρα πλέκει
Ο γιος πολεμά
Το βρίσκει πολύ φυσικό η μητέρα
Και ο πατέρας τι κάνει ο πατέρας;
Κάνει επιχειρήσεις
Η γυναίκα του πλέκει
Ο γιος του πολεμά
Αυτός επιχειρήσεις
Το βρίσκει πολύ φυσικό ο πατέρας
Και ο γιος και ο γιος
Τι βρίσκει ο γιος;
Δε βρίσκει τίποτα απολύτως τίποτα ο γιος
Ο γιος η μητέρα του πλέκει ο πατέρας του επιχειρήσεις αυτός πόλεμο
Όταν θα έχει τελειώσει ο πόλεμος
Θα κάνει επιχειρήσεις με τον πατέρα του
Ο πόλεμος συνεχίζεται η μητέρα συνεχίζει πλέκει
Ο πατέρας συνεχίζει κάνει επιχειρήσεις
Ο γιος σκοτώθηκε δε συνεχίζει πια
Ο πατέρας και η μητέρα πηγαίνουν στο νεκροταφείο
Το βρίσκουν πολύ φυσικό ο πατέρας και η μητέρα
Η ζωή συνεχίζεται η ζωή με το πλεκτό τον πόλεμο τις επιχειρήσεις
Οι επιχειρήσεις ο πόλεμος το πλεκτό ο πόλεμος
Οι επιχειρήσεις οι επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις
Η ζωή με το νεκροταφείο.

Σε μετάφραση Δέσποινας Καποδίστρια


Grace Cossington Smith, Γυναίκα που πλέκει κάλτσες. 1915.

http://kapodistria.blogspot.gr/2007/06/blog-post.html


↧
Search

Το ρόδι στη ζωγραφική και την ποίηση. Marie Egner και Francesco Tomada.

November 5, 2016, 5:17 pm
$
0
0
Ρόδια

 Το Φθινόπωρο, κυρίως η περίοδος τέλη Σεπτεμβρίου-Τέλη Ιανουαρίου, είναι η εποχή των ροδιών Για αυτό, δύο πίνακες της Αυστριακής ζωγράφου Marie Egner (1850-1940) που απεικονίζουν ρόδια.

Marie Egner, Ρόδια σε παράθυρο. Στο βάθος η Βενετία. Γύρω στα 1940.  Ένας υπέροχος πίνακας. Ένα ανοιχτό παράθυρο...στο περβάζι στέκονται ρόδια και "κοιτάζουν"την πανέμορφη θέα...

...και ένα ποίημα για τη ροδιά από τον σύγχρονο Ιταλό ποιητή, τον Francisco Tomada.

Η ροδιά

Η Ιταλία (είναι μια ροδιά)
Στη ζωή μου αγόρασα και φύτεψα μόνο ένα δέντρο

μια ροδιά

διάλεξα του κήπου μια γωνιά
απ’ όπου αγναντεύεις τις δαντελωτές μύτες των βουνών
απ’ τον Άγιο Γαβριήλ μέχρι το Νάνος
εκείνη η ακρώρεια ήταν Ιταλία και Γιουγκοσλαβία και μετά Σλοβενία
ήταν γη σπαραγμού και μίσους

τα σύνορα θα ’πρεπε να ’ναι σαν τους ορίζοντες

όταν κινείσαι κι αυτοί κινούνται

αν σταματάς, μαζί σου σταματούν
μα σε κάνουν πάντα να νιώθεις στο κέντρο του κόσμου

και πατρίδα είναι όπου

ένας άνθρωπος φυτεύει μια ροδιά

και μπορεί να προσδοκά να δρέψει τους καρπούς της

Φραντσέσκο Τομάντα. Μετάφραση Ευαγγελία Πολύμου


 Για την ποίηση του Francesco Tomada (Φραντσέσκο Τομάντα), βλ. http://www.poiein.gr/archives/28923/index.html


Marie Egner, Eικόνα από τη Βενετία. Γύρω στα 1940. Ιδιωτική Συλλογή. Στο τραπέζι διακρίνουμε ρόδια.



Κράτα τοΚράτα το
↧
↧

Φθινόπωρο στην ποίηση και τη ζωγραφική. Ένα ποίημα του Mario Benedetti και πίνακες της Marie Egner

November 7, 2016, 3:03 pm
$
0
0
Φθινόπωρο του Mario Benedetti και της Marie Egner


Είναι ακόμα Φθινόπωρο. Ας "εκμεταλλευτούμε"λοιπόν τις γλυκές φθινοπωρινές ημέρες, πριν έρθει ο κρύος Χειμώνας.


Marie Egner (1850-1940), Μπουκέτο φθινοπωρινών λουλουδιών.

Mario Benedetti, Φθινόπωρο.
Ας εκμεταλλευθούμε το φθινόπωρο

πριν ο χειμώνας μας μπαζώσει

ας μπούμε με αγκωνιές στα κρόσσια του ήλιου

κι ας θαυμάσουμε τα πουλιά που μεταναστεύουν
Τώρα που ζεσταίνει την καρδιά

αν και πότε πότε και λίγο λίγο

ας σκεφτούμε κι ας αισθανθούμε ακόμα

με την παλιά τρυφερότητα που μας μένει
Ας εκμεταλλευθούμε το φθινόπωρο

πριν το μέλλον καταψυχθεί

και δεν υπάρχει χώρος για την ομορφιά

γιατί το μέλλον, μας επιστρέφεται παγωμένο
(Mario Benedetti, Μετ. Μαριάννα Τζανάκη)


Marie Egner, Ανθισμένες αζαλέες κοντά στο παράθυρο. 1895.

Marie Egner (1850-1940), Στην πέργκολα.   Τοπίο φθινοπωρινό. Τα δένδρα με κίτρινα φύλλα και στο τραπέχι φρούτα του Φθινοπώρου.

Marie Enger (1850-1940), Φθινοπωρινά λουλούδια.


http://www.austrian-paintings.at/marie-egner-en/
http://www.artnet.com/artists/marie-egner/past-auction-results
https://itzikas.wordpress.com/2013/10/12/πες-το-με-ποίηση-29ο-φθινόπωρο/
↧

Της μοναξιάς. Ένα ποίημα του Νίκου Γκάτσου για το φεγγάρι και πίνακας ζωγραφικής του Ilya Repin

November 13, 2016, 2:29 pm
$
0
0
Nίκος Γκάτσος, Της μοναξιάς

Της μοναξιάς είναι ένα από τα "αθησαύριστα"πρώιμα ποιήματα του Νίκου Γκάτσου. Ανήκει στο  πρό της Αμοργού εποχής ποιητικό του έργο (1931-1933).  Ίσως το βρείτε πολύ διαφορετικό από τα γνωστά μελοποιημένα ποιήματα του Γκάτσου. Είναι μάλλον πολύ "ρομαντικό"και "παλαιομοδίτικο". Όμως μου αρέσει η δεύτερη στροφή που αναφέρεται στο φεγγάρι.  Μοναξιά, μελαγχολική διάθεση και θλίψη, νοσταλγία για τα χρόνια που πέρασαν, αισθάνεται το ποιητικό υποκείμενο βλέποντας το φεγγάρι.
   Ο πίνακας του Ρώσου ζωγράφου Ilya Repin νομίζω πως ταιριάζει στην ποιητική ατμόσφαιρα.

Ilya Repin, Nύχτα με φεγγάρι. 1896. Ιδιωτική Συλλογή.

Nίκος Γκάτσος, Της μοναξιάς

Ἐσὺ βραδιά, ποὺ ἄπλωσες γύρω τὰ μαῦρα σου φτερά,
κι’ εἶσαι μονάχος σύντροφος στοῦ κήπου τὴ βεράντα,
ἔλα νὰ κλάψουμε μαζὶ τὰ νιᾶτα σὰν τὰ κρύα τὰ νερὰ
ποὺ εἶχα δικά μου κάποτες καὶ τἄχασα γιὰ πάντα!

Κι’ ἐσύ, φεγγάρι, ποὺ περνᾶς μέσα στὰ σύννεφα γοργά,
κι’ ὅλα τὰ λούζεις στὸ ἄϋλο φῶς καὶ στὰ ἀσημένια κάλλη
Κάποιας ζωῆς ἀπόκοσμης, τώρα, ποὺ ἡ νύχτα ἀναριγᾶ,
πές μου, φεγγάρι, τὰ παλιὰ δὲ θὰ ξανάρθουν πάλι;

Γύρω τριγύρω μου ἐρημιά… Σὲ νιώθω, τῆς ψυχῆς μου καημέ,
τόσο, ποὺ μέσα στὴ ζωὴ δὲ σ’ ἔνιωσα ποτέ μου!…
Εἶσαι μιὰ θλίψη ὁλότρεμη καὶ μιὰ πικρὴ λαχτάρα, –ὠϊμέ!–
σὰ σιγανὸ μὲς στὰ κλαριὰ ψιθύρισμα τοῦ ἀνέμου…

Τίποτα! Μόνο ἐρείπια μιανῆς χαρᾶς πολὺ γοργῆς
κι’ ἕνα τραγοῦδι μακρυνὸ στῆς νύχτας τὸ μυστήριο…
Καὶ συλλογιέμαι, τί μπορεῖ ἄλλο σ’ αὐτὴ τὴ μάταιη γῆς
ἔτσι βαθιά μου ν’ ἀντηχεῖ, –σαν πένθιμο ἐμβατήριο!

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Εστία, τχ. 119-120, 1 & 15 Δεκ. 1931, σελ. 1255.

↧

Ωδή στον φοιτητή Κώστα Γεωργάκη με τον Καιόμενο του Τάκη Σινόπουλου

November 17, 2016, 5:44 pm
$
0
0

Ας θυμηθούμε τον Κώστα Γεωργάκη

   Πέρασε για ακόμη μία φορά η επέτειος για το Πολυτεχνείο...και γιορτάστηκε...όπως γιορτάστηκε... Κάθε χρόνο απομακρυνόμαστε από  την εποχή και τα γεγονότα. ...και βέβαια έχουμε αρχίσει να ξεχνάμε...ή μάλλον υπάρχουν πολλά από εκείνη την εποχή που δεν τα γνωρίζουμε, που λίγοι τα ξέρουν και ακόμα λιγότεροι ενδιαφέρονται να αναζητήσουν και να βρουν... Σήμερα θυμήθηκα την περίπτωση του Κώστα Γεωργάκη και θέλω να μοιρασθώ αυτή τη μνήμη μαζί σας.

Κώστας Γεωργάκης (Κέρκυρα 1948-Γένοβα 1970).  Χαμογελάει στον φακό δίπλα στη θάλασσα. Το μέλλον είναι μπροστά του...αλλά δεν θα προλάβει να πραγματοποιήσει τα όνειρά του...

   Στις 19 Σεπτεμβρίου του 1970 τις πρώτες πρωινές ώρες, μεσούσης της δικτατορίας, ο Κερκυραίος Κώστας Γεωργάκης σε ηλικία 22 ετών αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία Ματεότι της Γένοβα όπου σπούδαζε Γεωλογία από το 1967. Η αυτοπυρπόλησή του έγινε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το στρατιωτικό καθεστώς, τη Χούντα της Ελλάδας (1967-1974). Ο Γεωργάκης, ως φοιτητής ήταν μέλος της ΕΔΗΝ, της Νεολαίας της Ένωσης Κέντρου και στην Ιταλία είχε εκφρασθεί πολλά φορές εναντίον της Δικτατορίας.
   Τον Ιούλιο του 1970 είχε δώσει ανώνυμη συνέντευξη σε εφημερίδα όπου εξέφρασε καθαρά την αντίθεσή του στη Δικτατορία και καταγγείλει ότι πράκτορες της Χούντας είχαν διεισδύσει στις φοιτητικές οργανώσεις της Ιταλία.
   Επειδή έγινε γνωστός για την αντιδακτορική δράση του και λόγω των απειλών για την οικογένειά του στην Ελλάδα, αποφασισε να προκαλέσει την προσοχή της Διεθνούς Κοινότητας με μία εντυπωσιακή ενέργεια, τη δημόσια αυτοπυρπόληση. Ήταν ο μοναδικός Έλληνας που αποφάσισε συνειδητά να διαμαρτυρηθεί, δίνοντας οδυνηρό τέλος στη ζωή του. Πρόκειται φυσικά για μία ακραία μορφή διαμαρτυρίας.

   Όταν σκέφτομα τον Γεωργάκη, πάντα θυμάμαι και το ποίημα του Τάκη Σινόπουλου.

Τάκη Σινόπουλου, Ο καιόμενος

Κοιτάχτε μπήκε στη φωτιά! είπε ένας απ'το πλήθος.
Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν
στ'αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο όταν του
μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.

Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.
Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.

Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;

Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.
Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις μου είπαν.

Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.
Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.

Γινόταν ήλιος.
Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

Ο Ποιητής μοιράζεται στα δυο.

Τάκης Σινόπουλος,  Συλλογή Ι. 1951-1964, Ερμής, Αθήνα 1976, σ. 107.

Το σημείο της αυτοπυρπόλησης.  
Μία ομάδα οδοκαθαριστών που καθάριζε την πλατεία Ματεότι έγιναν αυτόπτες μάρτυρες της αυτοπυρπόλησης. Ένας νέος, τυλιγμένος στις φλόγες, έτρεχε μπροστά από το δικαστικό μέγαρο και φώναζε «Ζήτω η Ελλάδα, κάτω η δικτατορία». Αρνήθηκε την βοήθειά τους και πέθανε εννιά ώρες αργότερα, στο κοντινό νοσοκομείο.

"Ο γιος σου δεν είναι ήρωας, είναι ένας άνθρωπος σαν τους άλλους, ίσως μάλιστα να φοβάμαι και λίγο περισσότερο… Φίλα τη γη μας για μένα. 
Δεν αντέχω άλλο μετά τρία χρόνια βίας
Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά παρά να σκέφτομαι και να ενεργώ σαν ελεύθερο άτομο»

Απόσπασμα από την επιστολή που άφησε ο Γεωργάκης στον πατέρα του.

Προσωπικά αντικείμενα του Κώστα Γεωργάκη στο σημείο της αυτοπυρπόλησης στην πλατεία της Γένοβα. Το γεγονός συγκλόνισε την τοπική κοινωνία, τους Έλληνες φοιτητές του εξωτερικού, την ιταλική κοινή και διεθνή γνώμη. Το καθεστώς στην Ελλάδα αιφνιδιάστηκε από την πράξη αυτή και φρόντισε επιμελώς να την αποσιωπήσει, τρομοκρατώντας ταυτόχρονα και την οικογένεια του.

Η αυτοπυρπόληση του Γεωργάκη κίνησε το ενδιαφέρον του ιταλικού αλλά και του δυτικού τύπου και συνέβαλε στη διαμόρφωση αντιδικτατορικού κλίματος στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.  




Επικαλούμενη λόγους ασφαλείας και φοβούμενη πως μια τελετή στην μνήμη του θα γινόταν αφορμή για συλλαλητήριο, η Χούντα καθυστέρησε τέσσερις μήνες την επιστροφή της σωρού του. Στις 18 Ιανουαρίου του 1971, μέσα σε άκρα μυστικότητα έφτασε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και τελικά θάφτηκε στο Α'δημοτικό Νεκροταφείο. Η θυσία του αναγνωρίστηκε στην Μεταπολίτευση, μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Στην Κέρκυρα υπάρχει πλατεία με το όνομά του και τον αδριάντα του.  



Ο Νικηφόρος Βρεττάκος έγραψε ένα ποίημα προς τιμή του Γεωργάκη.

Νικηφόρου Βρεττάκου, Αὐτοπυρπόληση


Στόν φοιτητή πού αὐτοπυρπολήθηκε στή Γένοβα το 1970

[19/9/1970]
Ντύθηκες γαμπρός
φωταγωγήθηκες σάν ἔθνος.


Ἔγινες ἕνα θέαμα ψυχῆς

ξεδιπλωμένης στόν ὁρίζοντα.


Εἶσαι ἡ φωτεινή

περίληψη τοῦ δράματός μας,
τά χέρια μας πρός τήν Ἀνατολή
καί τά χέρια μας πρός τή δύση.



Εἶσαι στήν ἴδια λαμπάδα τή μιά

τ’ ἀναστάσιμο φῶς
κι ὁ ἐπιτάφιος θρῆνος μας.

 "ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ. Η θέα τοῦ κόσμου", τομ. 2ος , σ. 359. Πρωτοδημοσιεύθηκε στο "ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ 1967-1970", 1972.

  
Ιταλική επιγραφή που βρίσκεται στο σημείο της αυτοπυρπόλησης.

"Al giovane Greco Constantino Georgakis che à sacrificato i suoi 22 anni per la Libertà e la Democrazia del suo paese. Tutti gli Uomini Liberi rabbrividiscono davanti al suo Eroico Gesto. La Grecia Libera lo ricorderà per sempre"
"Στον νεαρό Έλληνα Κωνσταντίνο Γεωργάκη που θυσίασε τα 22 χρόνια του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία της πατρίδας του. Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι σκιρτούν μπροστά στην ηρωική του χειρονομία. Η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα".
Άραγε τον θυμάται;  Άραγε τον θυμόμαστε;

Δείτε το ρεπορτάζ του Κώστα Κούλογλου για την ιστορία του Κώστα Γεωργάκη




↧
↧

Το φεγγάρι στην ποίηση και τη ζωγραφική. Κατερίνα Γώγου και Κώστας Καρυωτάκης

November 20, 2016, 8:22 am
$
0
0
Κατερίνα Γώγου, {Πώς με κοιτάζει απόψε...}

Johann Peter Hasenclever (1810–1853), Συναισθηματική γυναίκα. 1846. Πινακοθήκη του Ντύσελντοφ.

Κατερίνα Γώγου, {Πώς με κοιτάζει έτσι...}

Πώς με κοιτάζει έτσι αυτό το άσπρο κομμάτι χαρτί 
πώς με κοιτάζει έτσι το φεγγάρι... 
Πώς θροΐζει μέσα μου αυτό τον παγωμένο χάρτη στο βυθό 
πώς με κοιτάει έτσι το φεγγάρι... 
Ποιανού καιρού το λυπημένο δάχτυλο 
κρυμμένο πίσω από δάση και βουνά 
δείχνει παντού και πουθενά 
τι θέλει το φεγγάρι... 
Ποιανού αλόγου τρελαμένου το χλιμίντρισμα 
κάνει τόση αντήχηση μέσα μου μού διογκώνει το Εγώ μου... 
Ποιανής σελήνης έκλειψη ποιου φεγγαριού η χάση 
μαζί σηκώνει μέσα μου άμπωτη και παλίρροια δίδυμες αδερφές μου... 
πώς με κοιτ... 
Πώς σκύβει έτσι πάνω στο στόμα μου να δει αν ανασαίνω ο Καρυωτάκης...


Από την ποιητική συλλογή "Απόντες" (1986)

Fyodor Petrovich Tolstoy, Φως του φεγγαριού μέσα από το παράθυρο. 1826. Πινακοθήκη Τρετιάκοφ. Μόσχα

Κώστα Καρυωτάκη, Το Φεγγαράκι απόψε...


Τὸ φεγγαράκι ἀπόψε στὸ γιαλὸ

θὰ πέσει, ἕνα βαρὺ μαργαριτάρι.

Κι ἀπάνω μου θὰ παίζει τὸ τρελὸ
τρελὸ φεγγάρι.

Ὅλο θὰ σπάει τὸ κῦμα ρουμπινὶ

στὰ πόδια μου σκορπίζοντας ἀστέρια.

Οἱ παλάμες μου θά ῾χουνε γενεῖ
δυὸ περιστέρια·

Θ᾿ ἀνέβουν -- ἀσημένια δυὸ πουλιὰ --

μὲ φεγγάρι -- δυὸ κοῦπες -- θὰ γεμίσουν,

μὲ φεγγάρι τοὺς ὤμους, τὰ μαλλιὰ
θὰ μοῦ ραντίζουν.

Τὸ πέλαγο χρυσάφι ἀναλυτό.

Θὰ βάλω τ᾿ ὄνειρό μου σὲ καΐκι

ν᾿ ἀρμενίσει. Διαμάντι θὰ πατῶ
λαμπρὸ χαλίκι.


Τὸ γύρω φῶς ὡς θᾶν τὴ διαπερνᾷ,

ἡ καρδιά μου βαρὺ μαργαριτάρι.

Καὶ θὰ γελῶ. Καὶ θὲ νὰ κλαίω... Καὶ νά,
νὰ τὸ φεγγάρι!


Από την ποιητική συλλογή "Νηπενθή" (1921)

Georges Innes, Σεληνόφως, 1885. Μουσείο Τέχνης Weisman. Πανεπιστήμιο Minesota.

http://emp-web-32.zetcom.ch/eMuseumPlus?service=direct/1/ResultListView/result.t1.collection_list.$TspTitleImageLink.link&sp=10&sp=Scollection&sp=SfieldValue&sp=0&sp=0&sp=3&sp=SdetailList&sp=0&sp=Sdetail&sp=0&sp=F&sp=T&sp=0
↧

Όνειρο. Ένα ποίημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε και πορτρέτα γυναικών του Thomas Edwin Mostyn

November 24, 2016, 1:48 pm
$
0
0

Όνειρο του Έντγκαρ Άλαν Πόε και γυναικείες προσωπογραφίες του Thomas Edwin Mostyn

Είναι ένα αγαπημένο ποίημα "Το όνειρο του ονείρου"του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Απόλυτη έκφραση του λυρισμού και του ρομαντισμού. Μου θυμίζει τα γυναικεία πορτρέτα του Βρετανού ζωγράφου του Thomas Edwin Mostyn (1864-1930). Γυναικείες μυστηριώδεις, απόμακρες μορφές που ονειρεύονται...

Thomas Edwin Mostyn (1864-1930), Ρομάντσο. Ιδιωτική Συλλογή.

Έντγκαρ Άλαν Πόε, Όνειρο ενός ονείρου

Έλα, το μέτωπό σου να φιλήσω !

Και τώρα, που από σένα θα χωρίσω,

Θα ‘θελα κάτι να σου ομολογήσω —

Δεν έχεις άδικο που λες πως τάχα

Οι μέρες μου ήταν όνειρο μονάχα∙

Μα κι αν φτερούγισε η ελπίδα πέρα,

Σε μια νύχτα ή σε μια μέρα,

Σε μια οπτασία, ή σε καμιά,

είναι γι’ αυτό λιγότερο  μ α κ ρ υ ά  ;

Όσα  κι αν μοιάζουμε ή θωρούμε τάχα

Τ’ όνειρο ενός ονείρου είναι μονάχα.

   
Thomas Edwin Mostyn, Το πράσινο φόρεμα. Μουσείο και Πινακοθήκη του Bolton.

Thomas Edwin Mostyn, Γυναικεία Φύση. 1925. Πινακοθήκη της Τέχνης του Manchester.


Στέκομαι αντίκρυ στην ανεμοζάλη
Που δέρνει αφρολουσμένο ένα ακρογιάλι,
Και μες το χέρι το κλειστό
Λίγη άμμο, ολόχρυση κρατώ —
Τι λίγη ! κι όμως πώς γλιστρά μου
Μες στο βυθό, απ’ τα δάχτυλά μου.
Σαν τα δάκρυά μου — τα δάκρυά μου !
Ω, Θεέ μου, ας ήταν να μπορούσα
σφιχτότερα να την κρατούσα!
Ω, Θεέ μου ! ούτ’   έ ν α  μόριο μόνο
Απ’ τ’ άσπλαχνο το κύμα δεν γλυτώνω ;
Να ‘ναι  ό σ α  μοιάζουμε ή θωρούμε, τάχα
Ενός ονείρου τ’ όνειρο μονάχα ;




Μετάφραση: Ν ί κ ος   Σ η μ η ρ ι ώ τ η ς

Βλ. Έδγαρ Πόε, Τα ποιήματα, Μετάφραση Νίκου Σημηριώτη, Αθήνα, Εκδόσεις Α. Καραβία, 1965, 
σελ. 77-78.

Thomas Edwin Mostyn (1864-1930), Άλυτο πρόβλημα. 1903. Ιδιωτική Συλλογή.

Thomas Edwin Mostyn (1864-1930), Η κόρη του ψαρά. Πινακοθήκη του Oldham.

Thomas Edwin Mostyn (1864-1930), Οι ονειροπόλοι. 1897. Ιδιωτική Συλλογή.

Thomas Edwin Mostyn (1864-1930), Προσωπογραφία μίας κυρίας σε πράσινο και χρυσό φόρεμα. Ιδιωτική Συλλογή.

https://pteroen.wordpress.com/2012/01/19/έδγαρ-άλλαν-πόε-οι-μέρες-μου-ήταν-όνει/
http://www.the-athenaeum.org/art/list.php?m=a&s=tu&aid=5379
http://artuk.org/discover/artists/mostyn-thomas-edwin-18641930


↧

Γυναίκα που διαβάζει του Leon Kamir Kaufmann και στίχοι του Φερνάντο Πεσσόα

November 27, 2016, 10:34 pm
$
0
0

Ένας πίνακας του Leon Kamir Kaufmann και στίχοι του Φερνάντο Πεσσόα

  Ένα γυναικείο πορτρέτο ανάγνωσης που αγαπώ ιδιαίτερα από τον Πολωνό ζωγράφο Leon Kamir Kaufmann (1873-1932). Διαβάζει στο φως! Ένα φως από ψηλά, ένας "ήλιος"χρυσίζει τα μαλλιά της και την περιβάλλει προστατευτικά από τον πραγματικό κόσμο.
  Δείχνει ευτυχισμένη; Αποτραβηγμένη σε μία χώρα μαγική. Μία γυναικεία μορφή διαβάζει, περιβαλλομένη από φως που δημιουργεί αίσθηση και ατμόσφαιρα ονείρου. H πηγή του φωτός είναι μία λάμπα που διαγράφεται αχνά πάνω από το κεφάλι της κοπέλας.


Leon Kamir Kaufmann (1872-1933), Η αναγνώστρια. 1921. Μουσείο του Ορσέ. Παρίσι.

Ο Κάουφμαν σπούδασε αρχικά στη Βαρσοβία και στη συνέχεια στην Ακαδημία του Μονάχου και  στην Ακαδημία Julian στο Παρίσι, όπου πέρασε τα πολλά χρόνια της ζωής του. Όταν βλέπω αυτή την φωτεινή με παστέλ χρώματα εικόνα, θυμάμαι κάποιους στίχους του Φερνάντο Πεσσόα.

Στίχοι του Φερνάντο Πεσσόα

Γελάς χωρίς κανένας να σε ξέρει,
και ο ήλιος χρυσίζει τα μαλλιά σου.
Γιατί συμβαίνει αυτό
Για να αισθανθούμε ευτυχισμένοι;
Δεν μπορούμε να ξέρουμε πως είμαστε;
23-09-1932.

Fernando Pessoa, Ποιήματα (εισαγωγή-μετάφραση Γιάννης Σουλιώτης, Γ έκδοση. Εκδ. FRINTA, Αθήνα  200.8


↧
Search

Βύρων Λεοντάρης, Το μεθύσι των νεκρών και ένας πίνακας του Aleksander Deineka

November 30, 2016, 11:10 am
$
0
0

Βύρων Λεοντάρης, Το μεθύσι των νεκρών
Αφιερωμένο είναι αυτό το ποίημα σ'αυτούς που αγαπούν την ανάγνωση της ποίησης...Ένα εξαιρετικό ποίημα ενός εξαιρετικού ποιητή. Βύρων Λεοντάρης (1932-2004): από τους τελευταίους ποιητές της Μεταπολεμικής Γενιάς (βλ. https://www.sansimera.gr/biographies/919)
Κλειστό είναι το ανοικτό βιβλίο που κρατάς.

Αλλιώς θα ανοίξει.

Όπως ανοίγει σφαλιστή δίφυλλη πόρτα. Από τη μέση.

Στο στάχωμά τους θα χωρίσουνε τα φύλλα
και με τις έξω άκρες τους στα δάχτυλά σου τρίζοντας
αργά σαν σε ρεζέδες θα περιστραφούν.

Και τότε είναι που θα διαβάσεις το κενό

– γιατί, ποιο άνοιγμα χωρίς κενό;

Έτσι κι όταν ανοίγω την ψυχή μου.

Για το κενό του ανοίγματος και μόνο.

Όλα τ’ άλλα είναι γνωστά. Σαν «ανοιχτό» βιβλίο.


Βύρων Λεοντάρης,  Εν γη αλμυρά,  εκδ. Έρασμος 1996.
Aleksander Deineka (1899-1969), Κοπέλα που διαβάζει. 1934. Κρατικό Ρωσικό Μουσείο. Αγ. Πετρούπολη. Μία υπέροχη προσωπογραφία μίας κοπέλας με ανοιχτό βιβλίο.

Ο Al. Deineka είναι Ρώσος και μετά τη Ρωσική επανάσταση Σοβιετικός ζωγράφος. 

Για τον Λεοντάρη, βλ. http://fractalart.gr/βύρων-λεοντάρης-θα-ναι-φριχτό-να-φύ/

http://www.deineka.ru/work-657.php

↧
↧

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Άννα μην κλαις

December 9, 2016, 2:46 am
$
0
0
Μπέρτολτ Μπρεχτ, Άννα μην κλαις


Edvard Munch, Στον καναπέ. 1928-29. Μουσείο Μunch.

    Είναι πολύ γνωστό και αγαπημένο το αντιπολεμικό "γερμανικό τραγούδι"του Μπρεχτ, γιατί το έχουμε γνωρίσει μελοποιημένο. Γραμμένο στα 1936, την εποχή της κυριαρχίας του ναζισμού στη Γερμανία, εκφράζει την ανησυχία και το φόβο του ποιητικού υποκειμένου για τις επερχόμενες συμφορές του πολέμου, τις οποίες οι Γερμανοί και γενικά η Ευρώπη είχε ζήσει και στο εγγύς παρελθόν.  Ο Πρώτος Μεγάλος Πόλεμος (1914-1918) είχε πλήξει ανεπανόρθωτα την Ευρώπη και είχε αφήσει "ανοιχτές"διαφορές. Ο Δεύτερος Μεγάλος Πόλεμος ήταν προ των πυλών (1939-1945).
   Δραματικός μονόλογος. Το ποιητικό υποκείμενο απευθύνεται σε μία γυναικεία μορφή που την ονομάζει Άννα και προσπαθεί να την παρηγορήσει...

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Γερμανικό τραγούδι

Μιλάνε για καιρούς δοξασμένους, και πάλι
(Άννα, μην κλαις)
Θα γυρέψουμε βερεσέ απ'το μπακάλη.

Μιλάνε για του έθνους, ξανά, την τιμή
(Άννα, μην κλαις)
Στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί.

Μιλάνε για νίκες που το μέλλον θα φέρει
(Άννα, μην κλαις)
Εμέναν όμως δε με βάζουν στο χέρι.

Ο στρατός ξεκινά
(Άννα, μην κλαις)
Σαν γυρίσω ξανά
θ'ακολουθώ άλλες σημαίες.

(1936)

Bertolt Brecht, Ποιήματα, μτφ. Μάριος Πλωρίτης, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 21983, σ. 54.

Edvard Munch, Γυναίκα στη βεράντα. 1924. Ιδιωτική Συλλογή.

↧

Τα Χριστούγεννα στη ζωγραφική. Πίνακες του Δανού ζωγράφου H. A. Brendekilde

December 16, 2016, 5:12 pm
$
0
0
 Xριστούγεννα στη Δανία. Πίνακες του Hans Andersen Brendekilde

   Έρχονται για ακόμη μια χρονιά τα Χριστούγεννα... Και καθώς βλέπω αυτές τις χειμωνιάτικες εικόνες του Δανού ζωγράφου Hans Andersen Brendekilde (1858-1942), σκέφτομαι πως πάντα έτσι τα φανταζόμαστε τα Χριστούγεννα, όταν ήμαστε παιδιά... Να είναι Χριστούγεννα με χιόνι... Ονειρευόμαστε να ξυπνάμε το πρωί των Χριστουγέννων και να έχει χιονίσει... 
      Ο Brendekilde απεικονίζει σκηνές από την καθημερινότητα των ανθρώπων της υπαίθρου τον Χειμώνα. Κρύο και χιόνι...όλα καλυμμένα με χιόνι.

Hans Andersen Brendekilde (1858-1942), δύο παιδιά ταϊζουν τα πουλάκια στο χιόνι. Τι όμορφη εικόνα...


Hans Andersen Brendekilde (1858-1942), κόβοντας δέντρα για τα τα χριστούγεννα στο δάσος. 1885. 
Στο πασπαλισμένο με χιόνι δάσος τα παιδιά κόβουν μικρά δέντρα για τα Χριστούγεννα.

Hans Andersen Brendekilde (1858-1942), Η άφιξη του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Τι τρυφερή, σχεδόν συγκινητική σκηνή. Ο πατέρας έρχεται από το δάσος και κρατάει το δέντρο. Το παιδάκι, η μητέρα και η γάτα έχουν βγει από το σπιτάκι στο χιονισμένο δρόμο για να τον υποδεχτούν. 


https://en.wikipedia.org/wiki/H._A._Brendekilde

↧

Ο Χειμώνας στην ποίηση και τη ζωγραφική. Χειμωνιάτικος έρωτας

December 18, 2016, 4:59 am
$
0
0
Ηilda Doolittle,  Χειμωνιάτικος Έρωτας 
   Είναι ένα απόσπασμα της Αμερικανίδας ποιήτριας και πεζογράφου H.D. (υπέγραφε με τα αρχικά του ονόματός της) Hilda Doolittle (1886-1961) από το υπέροχο ποιητικό της έργο "Χειμωνιάτικος Έρωτας" (“Winter Love (Espérance) January 3 – April 15, 1959)” . ...και διαβάζοντάς το σκέφτηκα αμέσως τα χειμωνιάτικα γυναικεία πορτρέτα του Ιταλού ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Giuseppe de Nittis. Μία γυναίκα μόνη σε χειμωνιάτικα τοπία να σκέφτεται την απουσία του ερωτικού εσύ...
Giuseppe de Nittis (1846-1884), Χειμωνιάτικη σκηνή. 1880. Gallery De Nittis. Barletta.


Υπήρξαμε, λοιπόν, μαζί
κι ας μη σε σκέφτηκα 
για δέκα χρόνια·


Giuseppe de Nittis (1846-1884), Γυναίκα στη χειμωνιάτικη λίμνη. 1879.

χι, όχι – εγώ γι’ αυτήν ποτέ δεν άκουσα,
αλλά θυμάμαι την καμπύλη απ’ το αγιόκλημα
επάνω σ’ έναν παλιό τοίχο, θυμάμαι

το αγιόκλημα σαν το ’δα
ή έμοιαζε να το ’βλεπα
για πρώτη μου φορά,

ήτανε το χωνάκι του μακρύτερο, πιο άσπρο—
τι εννοώ;
“δάγκωσε μόνο τον βλαστό

και ρούφηξε το μέλι,”
μια παιδική μου συντροφιά ή μια γριά μεγάλη
μου ’μαθαν να ρουφώ το μέλι

από τ’ αγιόκλημα·
τι είναι η σπηλιά της Καλυψώς;
αυτή είν’ η σπηλιά σου, η περιπέτειά σου·

πώς θα μπορούσα εγώ, ποτέ, ξανά να ερωτευτώ;
επανάληψη, επανάληψη, Αχιλλεύς, Πάρις, Μενέλαος;
έχεις ωστόσο δίκιο, έχεις δίκιο,

υπάρχει κάτι ξεχασμένο πίσω,
ο πρώτος πόθος ο ανικανοποίητος—
η πρώτη η φορά, εκείνο το φιλί το πρώτο,

οι άγριες πέτρες ενός τοίχου,
το άρωμα απ’ τ’ αγιόκλημα, οι μέλισσες,
και το πώς δε θα ερωτευόμουν παρά τη φωνή,

Giuseppe de Nittis (1846-1884), Χειμερινός περίπατος. 1879.


που με καλούσε ανάμεσ’ απ’ τα βάτα
και την τζίβα απ’ τ’ αρμυρίκια
κι απ΄ το σκληρό αμμόχορτο,

Ελένη, Ελένη, γύρνα σπίτι·
υπήρξε μια Ελένη πριν να υπάρξει ο Πόλεμος,
ποιος όμως την θυμάται;

Giuseppe de Nittis (1846-1884), Χειμερινή σκηνή. 1875.

 Giuseppe de Nittis (1846-1884). Χειμωνιάτικη ημέρα. 1882. Gallery De Nittis. Barletta.

http://www.intellectum.org/2016/12/15/flora-translata-hilda-doolittle/ (βλ.  για το απόσπασμα του ποιήματος, Σοφία Γιοβάνογλου μετάφραση)

https://en.wikipedia.org/wiki/H.D. (για τη Hilda Doolittle)

↧

Άγγελοι στην ποίηση και τη ζωγραφική. Άγγελοι του Abbott Henderson Thayer

December 21, 2016, 3:20 pm
$
0
0
Άγγελοι

Αbbott Henderson Thayer, Φιγούρα με φτερά. 


Μίλτος Σαχτούρης,  Ουράνια απάντηση 
Όταν ταξίδεψα στον Ουρανό
ποτέ μου δεν συνάντησα τον αστροναύτη
συνάντησα όμως το Θεό
με τους χρωματιστούς αγγέλους 

Τον αστροναύτη πάντα τον πληρώνουν
ποτέ τους δεν πληρώνουν το Θεό
ούτε τους χρωματιστούς αγγέλους 

κι όταν κι εγώ στέλνω τον πανούργο εισπράκτορά μου
πάντα γυρίζει άπρακτος
Aπό την ποιητική συλλογή "Το σκεύος"
Abbott Henderson Thayer, Άγγελος. 1889. 


Ρ. Μ. Ρίλκε, Τραγούδια των αγγέλων
«Πολύν καιρό εκράτησα τον Άγγελό μου,

τόσο πολύ, που φτώχανε στα χέρια μου, έτσι
που γίναμε μικρός αυτός κ’ εγώ μεγάλος:
και, ξαφνικά, να που έγινα το Έλεος το Μέγα,
κ’ έγινε ικεσία τρεμουλιαστή αυτός μόνο.

Τότε, τον ουρανό του το έδωσα και πάλι, –

και μου άφησε το Κοντινό, απ’ όπου αφανίστη,
μάθαμε, εγώ τη ζωή, το ταλάντεμα εκείνος,
κι ο ένας σιγά – σιγά αναγνώρισε τον άλλο.


Abbott Henderson Thayer, Άγγελος. 1893. Πινακοθήκη της Τέχνης του Milwaukie.

Nικηφόρος Βρεττάκος, Η Ελληνική γλώσσα
Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως
θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα
ρυακάκι πού μουρμουρίζει.
Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα
στους γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω αγγέλους, θα τους
μιλήσω ελληνικά, επειδή
δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε
μεταξύ τους μέ μουσική.

Abbott Henderson Thayer, Άγγελος που κάθεται σε βράχο. 1889. Πινακοθήκη Τέχνης στο Freer.








↧
↧

Χριστουγεννιάτικες κάρτες του Rockwell Kent

December 23, 2016, 4:19 pm
$
0
0
Χριστουγεννιάτικες ευχές με τις κάρτες του Rockwell Kent

  Ένας Άγγελος ανάβει το αστέρι του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Είναι τεράστιος και τα δέντρα μικρά...Έχουμε, άραγε, πάντα δίπλα μας έναν αόρατο άγγελο να μας συντροφεύει;  
   Η πτερωτή μορφή, που θυμίζει άγγελο, κυριαρχεί σε πολλές από τις χριστουγεννιάτικες κάρτες που σχεδίασε για τους φίλους του την περίοδο του Μεσοπολέμου ο Αμερικανός καλλιτέχνης Rockwell Kent. Ένας άγγελος ίπταται πάνω από χιονισμένα παγωμένα τοπία και ανάβει τη φλόγα της ελπίδας, "βρέχει"με αστέρια τον κόσμο μας σε μία σκοτεινή εποχή, σε μία εποχή που είχαν αρχίσει να διαφαίνονται σημεία απειλητικά, σημεία της ανόδου  του  Φασισμού, του Ναζισμού και του επικείμενου δεύτερου Μεγάλου Πολέμου.

Rockwell Kent, Άγγελος. 1926. Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. (Via http://www.artic.edu/aic/collections/artwork/30380?search_no=4&index=0)

Καθώς οδεύομε προς τα Χριστούγεννα του 2016, σκέφτομαι τις art deco χριστουγεννιάτικες εικόνες του Αμερικανού Rockwell Kent (1882-1971). Μία γυναικεία πτερωτή μορφή, ένας άγγελος,  ίπταται και σκορπίζει αστέρια...
   Ο Kent ήταν ένας πολύ ιδιαίτερος καλλιτέχνης. Ζωγράφος, εικονογράφος, σχεδιαστής, αρχιτέκτων, ταξιδευτής στο βορρά (έζησε για ένα διάστημα στην Αλάσκα). Βαθύτατα ανθρωπιστής, κατά τις δεκαετίες 1920 και 1930, έγινε γνωστός και ως πολιτικός ακτιβιστής. Υποστήριξε τα εργατικά δικαιώματα και αγωνίστηκε μέσα από την τέχνη του για κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη. "Ειρήνη στη γη"και "καλή διάθεση για τους ανθρώπους"μοιράζει ο άγγελος της παρακάτω κάρτας.
Rockwell Kent, Χριστουγεννιάτικη κάρτα για τον Οgden W. Heath. 1935. (Via http://www.captainahabsrarebooks.com/shop/ahab/1837.html)

Rockwell Kent, Χριστουγεννιάτικη κάρτα για τον Οgden W. Heath.  Μετά το 1935. (Via http://www.captainahabsrarebooks.com/shop/ahab/1837.html)


Rockwell Kent, Χριστουγεννιάτικη κάρτα. 1928.  Είναι η αγαπημένη μου κάρτα. Μία αιθέρια φτερωτή μορφή ίπταται πάνω από το χιονισμένο τοπίο και σκορπίζει βροχή με αστέρια πάνω από το παραμυθένιο χωριό που μόλις διακρίνεται σκεπασμένο από το χιόνι.
(Via http://museums.fivecolleges.edu/detail.php?museum=&t=objects&type=ext&f=&s=&record=11&maker=Kent%2C+Rockwell)

Rockwell Kent, Χριστουγεννιάτικη κάρτα. Φέρνοντας σπίτι το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Μουσείο Τέχνης του Κλήβελαντ (Via http://www.clevelandart.org/art/1929.381)

Rockwell Kent, Χριστούγεννα. 1957. Mόνιμη Συλλογή του Κεντ στο Πανεπιστήμιο Plattsburgh της Ν. Υόρκης (Via http://organizations.plattsburgh.edu/museum/rkpnt32.htm)


Rockwell Kent, Φτερωτή φιγούρα πάνω από βουνό. Δεκαετία 1930. Θα μπορούσα να την στείλω ως χριστουγεννιάτικη κάρτα).
(Via http://museums.fivecolleges.edu/detail.php?museum=&t=objects&type=ext&f=&s=&record=7&maker=Kent%2C+Rockwell)

Για τη βιογραφία του Rockwell Kent, βλ. http://organizations.plattsburgh.edu/museum/rk_bio.htm
↧

Τάσος Λειβαδίτης και Rosa Schweninger, Η Γέννηση του Χριστού

December 24, 2016, 2:25 pm
$
0
0
Η Γέννηση του Χριστού

Γιορτάσαμε για ακόμη μία χρονιά τη Γέννηση του Χριστού... Γιορτάσαμε με φώτα,  δώρα και ευχές... Μας κούρασαν τα τόσα στολίδια...  Για αυτό, αναζήτησα μία απλή, σεμνή εικόνα για τη Γέννηση του Χριστού. Μία γλυκύτατη σκηνή με τον φωτεινό Νεογέννητο Χριστό και τη μητέρα του. Στο ημίφως διακρίνεται η ταπεινή φιγούρα του Ιωσήφ. Η Rosa Schweninger (1849-1918) είναι Αυστριακή ζωγράφος.

Rosa Schweninger (1849-1918), H Γέννηση του Χριστού. 

Τάσος Λειβαδίτης, Η Γέννηση

«Ένα άλλο βράδυ τον άκουσα να κλαίει δίπλα. Χτύπησα την πόρτα και μπήκα. Μου ‘δειξε πάνω στο κομοδίνο ένα μικρό ξύλινο σταυρό. “Είδες – μου λέει – γεννήθηκε η ευσπλαχνία”. Έσκυψα τότε το κεφάλι κι έκλαψα κι εγώ. Γιατί θα περνούσαν αιώνες και αιώνες και δε θα ‘χαμε να πούμε τίποτα ωραιότερο απ’ αυτό.» 
Τάσος Λειβαδίτης,   Ο αδελφός Ιησούς  (απόσπασμα)
Τάσος Λειβαδίτης, Ποιήματα, τόμος 3, Κέδρος, Αθήνα 2003 (6η έκδοση).

http://www.artnet.com/artists/rosa-schweninger/geburt-christi-D3szoWmWOMe6atMX6XfZHg2

↧
Search

Η Γέννηση του Χριστού στη ρωσική ζωγραφική και στην ποίηση του Γιόζεφ Μπρόντσκι

December 26, 2016, 4:51 am
$
0
0
H Γέννηση του Χριστού

   Οι ημέρες των Χριστουγέννων έχουν σημαντική θέση στη ζωή μας, ακόμα και αν κάποιοι από εμάς δεν συμπαθούν τις Χριστουγεννιάτικες Γιορτές, -ξέρω ότι κάποιοι τα απεχθάνονται-, και τη χαρούμενη εορταστική ατμόσφαιρα που υποτίθεται ότι πρέπει να βιώσουμε αυτές τις ημέρες. Τι νόημα μπορεί να έχουν σήμερα τα Χριστούγεννα; Χαρά,  συντροφικότητα, οικογενειακή ζωή, ελπίδα, αγάπη, φως... Άραγε, όλα αυτά τα "χριστουγεννιάτικα"μηνύματα έχουν κάποιο νόημα;  

Ilya Repin, Χριστούγεννα. 1890. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα.


  "Μετράμε μέσα από τα Χριστούγεννα τη ζωή μας, μετράμε την ύπαρξή μας μέσα από τη συνείδηση ενός ατόμου, ενός ιδιαίτερου ατόμου", ισχυρίζεται ο Ρώσος νομπελίστας ποιητής Joseph Brodsky (1940-1996), ο οποίος έχει γράψει μία σειρά ποιημάτων με θέμα τη "Θεία Γέννηση", τη Γέννηση του Χριστού. Τα ποιήματα αυτά, που γράφτηκαν  στη ρωσική γλώσσα καθ'όλη τη διάρκεια του ποιητικού του βίου, για περίπου τριάντα πέντε χρόνια, μεταφράστηκαν στα ελληνικά από την εξαιρετική ποιήτρια Κατερίνα  Αγγελάκη Ρουκ.    
   Μου τα θύμισε μία φίλη και σκέφτηκα να μοιρασθώ κάποια μαζί σας. Η νοηματοδότηση της Θείας Γέννησης από έναν αντικαθεστωτικό Ρώσο ποιητή είναι συγκινητική. Τρυφερός συγκρατημένος λυρισμός χαρακτηρίζει το ποιητικό του έργο. 
Ας αναζητήσουμε το νόημα των Χριστουγέννων με τα ποιήματά του και με εικόνες Χριστουγέννων από τη Ρωσική ζωγραφική.

Aleksander Ivanov,  Tο όνειρο του Ιωσήφ. 1850. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα.

Joseph Brodsky, Το άστρο της Θείας Γέννησης
Σε εποχή παγωνιάς, σε τόπο συνηθισμένο στο ζεστό καιρό,
όχι στο κρύο, σ’ επιφάνεια επίπεδη, όχι σε βουνό,
ένα παιδάκι γεννήθηκε σε φάτνη, τον κόσμο για να σώσει·
φυσούσε όπως μόνο στη χειμωνιάτικ’ έρημο μπορεί αέρας
να σαρώσει.

Ολα του φαίνονταν τεράστια: το στήθος της μάνας, η κίτρινη πάχνη
που ’βγαινε απ’ τα ρουθούνια των βοδιών, οι μάγοι:
Μπαλταζάρ, Κασπάρ, Μελχιόρ, τα δώρα στοιβαγμένα στη γωνία.
Αυτός ήταν μόνο μια τελεία. Κι ήταν αστέρι αυτή η τελεία.

Προσεχτικά, χωρίς να τρεμοπαίζει, μεσ’ από σύννεφ’ αραιά
πάνω απ’ το μωρό στο παχνί από μακριά,
από τα βάθη της οικουμένης, απ’ την άλλη της την άκρη,
τ’ αστέρι κοίταζε τη φάτνη. Κι αυτό ήταν του πατέρα του το μάτι.

Aleksendar Ivanov, Ο άγγελος αναγγέλλει τη γέννηση στους ποιμένες. 1850. Πινακοθήκη Tretyakov. Μόσχα. 


Joseph Brodsky, Η Θεία Γέννηση
Δεν έχει σημασία τι ήταν γύρω τους και δεν έχει σημασία
περί τίνος ουρλιαζ’ η χιονοθύελλα με μανία,
ή ότι ένιωθαν στριμωγμένοι στο κονάκι του βοσκού
κι ότι γωνιά στον κόσμο γι’ αυτούς δεν υπήρχε αλλού.

Πρώτα – πρώτα ήσαν όλοι μαζί. Δεύτερο
ήσαν τρεις, το σπουδαιότερο,
και ό,τι κι αν γινόταν, μαγειρευόταν, χαριζόταν
στο εξής, τουλάχιστον στα τρία θα μοιραζόταν.

Ο παγωμένος ουρανός πάνω απ’ το δικό τους καταυλισμό
με τη συνήθεια που ’χει το μεγάλο να γέρνει πάνω στο μικρό
έλαμπ’ έν’ αστέρι και που να πάει τώρα πια
παρά στου βρέφους τη ματιά.

Η φωτιά σιγόκαιγε. Το κούτσουρο τελείωνε κι αυτό·
όλοι κοιμόντουσαν. Το άστρο ξεχώριζε, ήταν διαφορετικό,
πιο δυνατό απ’ την πυρά, είχε μια ικανότητα μοναδική
να μπερδεύει την παρουσία τη μακρινή με την κοντινή.

Vladimir Borovikovsky, Η Γέννηση του Χριστού. 1790.

Joseph Brodsky, Νανούρισμα.

Σε γέννησα στην έρημο εκεί
κι όχι άδικα ίσως.
Αφού σ’ αυτήν κανένας δεν θα βρει
από βασιλιά κανένα ίχνος.

Σ’ αυτή μάτια θα σ’ έψαχνε κανείς.
Σ’ αυτή το χειμώνα
πιο πολύ είναι η παγωνιά απ’ την έκτασή της
στο αιώνα.

Άλλοι έχουν παιχνιδάκια, μπάλα,
σπίτι αψηλό.
Για σένα τα παιχνίδια είν’ άλλα,
απέραντο τοπίο ερημικό.

Την έρημο, γιόκα μου, πρέπει να συνηθίσεις,
όπως στη μοίρα τη βαριά.
Γιατί όπου και να ‘σαι εδώ θα ζήσεις,
σ’ αυτήνε πια.

Εγώ σ’ έθρεψα με το στήθος μου αυτό
κι εκείνη
σ’ έμαθε ν’ αντικρίζεις το κενό
που τηνε ντύνει.


Mikhail Nestorov, Η Γέννηση του Χριστού. 1890-91. Πινακοθήκη Tretyakov.

Εκείνο το αστέρι σε τόση απόσταση
φοβίζει, όμως στην έρημο αυτή
του μετώπου σου η λάμψη
γίνεται πιο καθαρή.


Να συνηθίσεις, γιόκα μου, το χάος τα’ αμμουδερό/
Στην πατούσα σου από κάτω
εκτός απ’ αυτή, τίποτα πιο σκληρό
δεν θα βρεις ούτε στον πάτο.

Σ’ αυτήν η μοίρα είναι κάτι ανοιχτό.
Από μακριά ορατή.
Σ’ αυτήν εύκολ’ αναγνωρίζεις το βουνό
απ’ το σταυρό στην κορφή.

Τα μονοπάτια της δεν είν’ ανθρωπινά.
Είναι πανίσχυρη, αιώνια
η έρημος, χωρίς ανθρώπους, για να
κυλούν πάνω της εύκολα τα χρόνια.


Γιόκα μου, στην έρημο συνήθισε,
νιώσε σαν τον κόκκο
στον άνεμο, νιώσε πως δεν είσαι
σάρκα μόνο.

Grigori Grigoriev, Η Γέννηση του Χριστού. Δεκαετία του 1890.


Συνήθισε να ζεις μ’ αυτό το μυστικό.
Συναισθήματα που
θα σου χρησιμέψουνε θαρρώ
στην έρημο του απέραντου κενού.

Από τούτη δεν είναι χειρότερη:
Μόνο που πιο πολύ κρατάει
κι η αγάπη σ’ εσένα είν’ απόδειξη
ότι χώρο έχει και χωράει.

Συνήθισε την έρημο, καλέ μου, κι αυτό
τα’ αστέρι
που λάμπει με δύναμη ολόφωτο
και παντού φως φέρει

σαν τη λάμπα καίει για το γιο
που άργησε να ‘ρθεί,
θυμήθηκε εκείνον που στην έρημο
από μνας καιρό έχει κάνει πιο πολύ.

Kyzman Petrov Vodkin, Madonna Petrograd. 1920.


Bλ. Γιόζεφ Μπρόντσκι, Τα ποιήματα της Θείας Γέννησης, μτφ. Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Αθήνα, Καστανιώτης 2003.

↧

"Λάμπουν σα δάκρυα τα Χριστούγεννα". Ένα ποίημα του Τόλη Νικηφόρου και πίνακες με χριστουγεννιάτικα δέντρα

December 28, 2016, 11:59 am
$
0
0
Χριστούγεννα

      Καθώς απομακρυνόμαστε κάθε μέρα από τα Χριστούγεννα του 2016 και πλησιάζουμε την Πρωτοχρονιά του 2017, θυμάμαι ένα υπέροχο χριστουγεννιάτικο ποίημα του Τόλη Νικηφόρου με τίτλο «λάμπουν σαν δάκρυα τα Χριστούγεννα», που μου θυμίζει τα παιδικά μου χρόνια. Τότε που η αναπνοή μου θάμπωνε το κρύο τζάμι, όταν το βράδυ κοιτούσα τα Χριστουγεννιάτικα φώτα  των μπαλκονιών να αναβοσβήνουν και ονειρευόμουν... Το ποίημα προέρχεται από την ποιητική συλλογή «Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο» (1999). 
    ...Και καθώς "λάμπουν σα δάκρυα τα Χριστούγεννα", λαμπερά χριστουγεννιάτικα δέντρα στολισμένα με γυαλιστερά στολίδια και αστραφτερά φωτάκια ζωντανεύουν μέσα από διάφορους πίνακες ζωγραφικής μίας άλλης εποχής...
      
Emil Czech (1862-1929), Νύχτα Χριστουγέννων. 1909.
.
Gabriele Münter (1877-1962), Εσωτερικό δωματίου με χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Τόλης Νικηφόρου, λάμπουν σαν δάκρυα τα Χριστούγεννα

ένας μικρός χριστός γεννιέται πάλι αύριο,
μόνος στον κόσμο.
ένας μικρός χριστός που
ζωγραφίζει θαμπά στο τζάμι δέντρα για τα παιδιά,
καράβια για τα όνειρα,
ένα παραμύθι της αγάπης για τους απελπισμένους.
παραμονή και τα χιλιάδες φώτα της πλατείας
στα μάτια του λάμπουν σαν δάκρυα.



 Emil Czech (1862-1929), Χριστουγεννιάτικο δέντρο. 1912.

Marcel Rieder, Στολίζοντας το χριστουγεννιάτικο δέντρο. 1898.

Viggo Johansen (1851 – 1935), Χαρούμενα Χριστούγεννα. 1891.

Viggo Johansen (1851 – 1935), Χριστουγεννιάτικη ιστορία.

Zinaida Serebriakova (1884-1967). Η Κάτια στα μπλε δίπλα στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. 1922

https://www.wikiart.org/en/gabriele-munter/interieur-mit-weihnachtsbaum
http://www.artnet.com/artists/emil-czech/past-auction-results/2
http://www.abcgallery.com/S/serebriakova/serebriakova117.html
https://holidappy.com/holidays/Some-Old-Fashioned-Christmas-images-for-Art-Lovers-this-holiday
↧
↧

Το φως του Ανέστη Ευαγγέλου και η Ελπίδα του Edward Burne Jones

December 28, 2016, 2:36 pm
$
0
0
Το φως και η Ελπίδα


Edward Burne Jones, Spes ή Ελπίδα. 1871. Dunedin Public Art Gallery.


..Θέλω να γράψω κάτι αισιόδοξο σήμερα. Για αυτό, θυμήθηκα τους στίχους του Γιάννη Ευαγγέλου.

Ανέστης Ευαγγέλου, Το φως


Και στα πιο σκοτεινά λαγούμια
τα πιο βαθιά

τα πιο λησμονημένα

έρχεται κάποτε

ωσάν σε διάλειμμα
κι όταν κανείς πια τίποτε δεν περιμένει
θαυματουργό
παρήγορο
το φως.

Από τη συλλογή Το διάλειμμα (1976)


Edward Burne Jones, Η ελπίδα. 1896. Museum of Fine Arts. Boston.

Βλ. Ανέστης Ευαγγέλου, Τα ποιήματα (1956-1993), εκδ. Καπάνι, Αθήνα 2007.
http://www.mfa.org/collections/object/hope-32751
http://74.50.55.146/search.do?view=detail&page=1&id=26586&db=object
↧

Πρωτοχρονιά. Πίνακες ζωγραφικής με θέμα την Πρωτοχρονιά.

December 31, 2016, 3:38 am
$
0
0
Παραμονή Πρωτοχρονιάς

   Σκέφτηκα να αναρτήσω κάποιους πίνακες με θέμα σκηνές από την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς...Έτσι για να αποχαιρετήσουμε τον Παλαιό Χρόνο και να υποδεχθούμε τον Νέο.

Friedrich Ortlieb, Πρωτοχρονιά στο σπίτι του παππού. 1873. Ιδιωτική Συλλογή. Μία ηθογραφική οικογενειακή σκηνή στη Γερμανία του 19ου αιώνα. Τα εγγόνια επισκέπτονται τον παππού και προφανώς του λένε τα κάλαντα. Στο βάθος αριστερά διακρίνεται το Χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Childe Hassam, Πρωτοχρονιά. Νυχτερινή σκηνή. Ν. Υόρκη. 1892. Ένα κομψό καλοντυμένο ζευγάρι μπροστά στη βιτρίνα ανθοπωλείου.

Phylis Elinor Legh, Ο πρωτοχρονιάτικος χορός τωv υπηρετών στο Lyme Park.  1907. National Trust. Lyme Park. ...Και οι υπηρέτες μπορούν για μία ημέρα του χρόνου να διασκεδάσουν σαν τους "κυρίους"τους.



http://www.wikigallery.org/wiki/painting_269244/Friedrich-Ortlieb/New-Year's-Eve-at-Grandfather's
http://www.christies.com/lotfinder/Lot/friedrich-ortlieb-german-1839-1909-new-years-4170999-details.aspx
https://ephemeralnewyork.wordpress.com/tag/frederick-childe-hassam/
http://artuk.org/discover/artworks/the-servants-new-years-eve-ball-in-the-entrance-hall-at-lyme-park-132630



↧

Κώστας Ουράνης, Δέηση στον παραστάτη άγγελο και παλιές κάρτες της Βικτωριανής εποχής

January 3, 2017, 1:31 pm
$
0
0
Κώστας Ουράνης, Δέηση στον παραστάτη άγγελο

   Σκέφτηκα η πρώτη ανάρτηση του νέου χρόνου να είναι μία προσευχή, μία δέηση στον παραστάτη άγγελο, στον άγγελο φύλακα των μικρών και μεγάλων παιδιών. Όταν ήμαστε παιδιά, θυμάσθε που μας έλεγαν ότι έχομε πάντα μαζί μας έναν αόρατο φύλακα άγγελο να μας προστατεύει. Ίσως είναι κάπως απλοϊκή η "Δέηση στον παραστάτη άγγελο"του Κώστα Ουράνη, αλλά με συγκινεί. Μου θυμίζει μία μακρινή-έτσι μου φαίνεται-εποχή που ακόμα είχαμε την αθωότητα να πιστεύουμε...

Άγγελος που προστατεύει κοιμισμένο παιδάκι. Παλιά Βικτωριανή κάρτα. Δεκαετία του 1880.


Άγγελε, που παράστεκες την παιδική ψυχή μου,
που τα μεγάλα σου φτερά μου τ΄ άπλωνες σκεπή μου

τις άγριες νύχτες που η βροχή τα τζάμια κροταλούσε
κι ο μανιασμένος άνεμος όλο το σπίτι εσειούσε

κι εγώ αγρυπνούσα κι έτρεμε σαν το πουλί η καρδιά μου
μη σπάσουν τα παράθυρα-και μπουν στην κάμαρά μου.

με χάχανα και μουγκρητά, για να σταθούν εμπρός μου
τζουτζέδες, καλικάντζαροι, στοιχειά του Κάτου Κόσμου΄

Χριστουγεννιάτικη Βικτωριανή κάρτα. Δύο άγγελοι παραστέκονται στον ύπνο δύο μικρών παιδιών. Ο ένας κρατά ένα ένα δεντράκι. Στο κρεββάτι μία κούκλα και ένα ξύλινο αλογάκι, παιχνίδια για τα παιδιά..

Άγγελε , με τα βότανα και με τους μύριους τρόπους,
σε μαγικούς κι απάτητους να τριγυρνούμε τόπους,

να ξεγελάμε μάγισσες, εμπόδια να νικάμε,
δράκους με γλώσσες πύρινες να κονταροχτυπάμε,

ν'ανοίγουμε χωρίς κλειδιιά παλάτια στοιχειωμένα
και, πολεμώντας μοναχοί φουσάτα αντρειωμένα,

να κάνουμε το Ρήγα τους, για να 'χει την ειρήνη,
την κόρη του και το μισό βασίλειο να μου δίνει΄

Χριστουγεννιάτικη Βικτωριανή κάρτα. Παιδάκια με άγγελο στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Προσεύχονται.

Άγγελε, που δινες ζωή, λαλιά σε κάθε πράμα,
που ΄κανες κάθε ημέρα μου καινούριο να ΄ναι θάμα

που όταν στο σπίτι η χειμωνιά κλεισμένο με κρατούσε,
τον κόσμο όλον έβαζες μπροστά μου και περνούσε,

που ΄κανες , όταν έπαιζα, το σπίτι μας παλάτι,
τον κήπο μας δάσο πυκνό, γοργό τη βέργα μου άτι,

και που σε κάθε αρρώστια μου στεκόσουν από πάνω
κι είχες τ'αθάνατο νερό, να πιω να μην πεθάνω-

σαν περιστέρι να σε βρει στέλνω την προσευχή μου,
για να ρθεις παραστάτης μου και πάλι στη ζωή μου...

Πρωτοχρονιάτικη Βικτωριανή κάρτα. Ο άγγελος να φέρει ένα χαρούμενο νέο έτος. Στην εικόνα κρατά ένα κίτρινο καναρίνι που το έχει βγάλει από το κλουβί και το προσφέρει στο παιδάκι.


Άγγελε στείλε μου ξανά τα παιδικά μου χρόνια,
όπως γυρνάνε στις παλιές φωλιές τα χελιδόνια,

και στόλισέ μου τη ζωή την άχαρη με μάγια
όπως στολίζουν μια εκκλησιά με σμύρτα και με βάγια...

Βικτωριανή Χριστουγεννιάτικη κάρτα. Ένας άγγελος διαβάζει στα δύο παιδιά ένα βιβλίο με εικόνες.

Βικτωριανή Χριστουγεννιάτικη και Πρωτοχρονιάτικη κάρτα της αμερικανικής εταιρείας Raphael Tuck and Sons. 1893. Απεικονίζει δύο αγγελάκια.
↧
Viewing all 472 articles
Browse latest View live
Search
<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>