Quantcast
Channel: Άννα Αγγελοπούλου
Viewing all 472 articles
Browse latest View live
↧

Η Ελπίδα της Έμιλυ Ντίκινσον

December 31, 2017, 2:24 pm
$
0
0
Ελπίδα

   Ας υποδεχθούμε τη Νέα Χρονιά με Ελπίδα...με το ποίημα της Αμερικανίδας ποιήτριας, Έμιλυ Ντίκινσον.

Η “Ελπίδα” είναι αυτό με τα φτερά –
Που μέσα στην ψυχή κουρνιάζει –
Και μελωδία δίχως λέξεις τραγουδά –
Και που ποτέ – στιγμή – δεν ησυχάζει

Γλυκά – στη Θύελλα – ολόγλυκα ηχεί –
Ανάθεμα στην καταιγίδα που θα κάνει –
Να πάψει το Πουλάκι που ζεστή
Κρατά κάθε καρδιά που ᾽χει αποκάμει –

Στη γη του πάγου τ᾽άκουγα για ώρα –
Και σε νερά ανοίκεια μακρυσμένα –
Μ᾽ακόμα και στης ´Ενδειας τη χώρα,
Ούτ᾽ένα ψίχουλο δεν ζήτησε – από μένα.

Έμιλυ Ντίκινσον, Ποιήματα. Μετάφραση Μαρία Δαμόλη, Εκδόσεις "Γιαλός", Aθήνα 2011, σ. 21.


Βικτωριανή Πρωτοχρονιάτικη κάρτα με την ευχή "Μακάρι το φωτεινό ουράνιο τόξο της ελπίδας να ομορφύνει τον Χρόνο". Γύρω στα 1877. Βιβλιοθήκη του Μπίρμιγχαμ.

http://www.libraryofbirmingham.com/gallerynewyearcards
↧
Search

Η Βάπτιση του Κυρίου. Πίνακες του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου

January 5, 2018, 2:18 pm
$
0
0
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Η Βάπτιση του Χριστού

  Θεοφάνεια σήμερα. Οδεύομεν προς το τέλος των Γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς για ακόμα μία χρονιά. Με τον εορτασμό της Βάπτισης του Χριστού και τον  Αγιασμό των Υδάτων τελειώνουν οι Γιορτές.
   Ας θυμηθούμε τη σκηνή της Βάπτισης του Χριστού στον Ιορδάνη Ποταμό. Η σκηνή της Βάπτισης του Χριστού από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή έχει απεικονισθεί από διάφορους ζωγράφους της Αναγέννησης. Επιλέγω να παρουσιάσω κάποιες από τις απεικονίσεις ενός αγαπημένου ζωγράφου, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, του επονομαζόμενου El Greco .


Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Η Βάπτιση του Κυρίου. 1568. Από το Τρίπτυχο της Modena.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), Το Τρίπτυχο της Modena. Δεξιά η Βάπτιση του Κυρίου και αριστερά Η Προσκύνηση των Μάγων. Βρίσκεται στην Πινακοθήκη Estense. Modena. 

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H Βάπτιση του Κυρίου. Περίπου 1569. Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης. Ένα από τα λίγα έργα του Κρητικού καλλιτέχνη που βρίσκονται στην Ελλάδα.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H Bάπτιση του Χριστού, Περίπου 1608. Νοσοκομείο Tavera. Τολέδο.

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco), H Bάπτιση του Χριστού. 1597-1600. Μουσείο Πράδο. Μαδρίτη.

https://www.wikiart.org/en/el-greco/baptism-of-christ
https://www.wikiart.org/en/el-greco/baptism-of-christ-1568
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:El_bautismo_de_Cristo_Prado(2).jpg
https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-work/the-baptism-of-christ/388206cf-943c-46ac-911c-3b63a0ac0200
https://www.historical-museum.gr/gr/collections/view/el-greco


↧
↧

Τα παιδιά του Ντίκενς και πίνακες της Marianna Stokes

January 11, 2018, 11:19 am
$
0
0
Γιάννης Κοντός και Marianna Stokes: Τα παιδιά του Ντίκενς

...Και τώρα που οι Γιορτές των Χριστουγένων και της Πρωτοχρονιάς έχουν περάσει, σκέφτομαι τα "παιδιά του Ντίκενς", τα παιδιά-ήρωες των βιβλίων του. Στις Διακοπές των Χριστουγέννων, χωρίς την πίεση των σχολικών μαθημάτων, μ᾽άρεσε να διαβάζω τις περιπέτειες των ορφανών, φτωχών και άστεγων παιδιών στα βιβλία του Ντίκενς. Στη σκοτεινή και μεγαγχολική ατμόσφαιρα του Λονδίνου της Βικτωριανής Εποχής αναζητούσαν μία ζεστή γωνιά για να περάσουν τη νύχτα τους, λίγο φαγητό για να ξεγελάσουν την πείνα τους και τρυφερά φιλικά λόγια από συμπονετικούς άγνωστους...και στο τέλος κατάφερναν να βρουν ζεστασιά, θαλπωρή και αγάπη για πάντα...

Mariannε Stokes (1855-1927), Το δοχείο του γάλακτος. Πριν το 1884. Ιδιωτική Συλλογή.

    Τι να έγιναν άραγε αυτά τα παιδιά του Ντίκενς που μας συντρόφευαν στις αναγνώσεις των παιδικών μας χρόνων; τα παιδιά εκείνα με τα οποία ταξιδεύαμε  νοερά σε κόσμους σκοτεινούς και σκληρούς όπου τελικά θριάμβευε το καλό και νικούσε το φως...

Marianne Stokes (1855-1927), Θησαυροί της παιδικής ηλικίας. 1885.  Μουσείο του Κάστρου Nottingham και Πινακοθήκη Τέχνης

Mε τις εικόνες της Marianne Stokes που μου θυμίζουν εκείνες τις "μαγικές"αναγνώσεις των παιδικών χρόνων, επιστρέφω στα φανταστικά ταξίδια...
...και αναρωτιέμαι ξανά και ξανά, όπως και ο ποιητής, τι να απέγιναν άραγε εκείνα τα παιδιά του Ντίκενς...

Marianne Stokes, Άστεγα (ή προς τους αγρούς). 1885. Ιδιωτική Συλλογή.

Γιάννης Κοντός, Τι έγιναν τα παιδιά του Ντίκενς

Χάθηκαν προσωρινά, γίνανε σκιές,
με παρακολουθούν για δευτερόλεπτα
μέσα από την ομίχλη,
πιάνουν την άκρη του παλτού μου.
Χειμώνας είναι γι αυτά, βαρύς, με χιόνια.
Με παπούτσια χαλασμένα, με αισθήματα
κουρέλια τριγυρνάνε άσκοπα στους δρόμους,
κάτω από φανάρια του δεκάτου ενάτου αιώνα.
Το χιόνι σφυρίζει και τα χτυπάει αλύπητα.
Προσπαθεί να τα σβήσει από τις σελίδες των
βιβλίων. Αυτά όμως επιμένουν να τριγυρνάνε
στη μνήμη μας, να μας τυραννούν, να μας συντροφεύουν.
Χλομά και πεινασμένα μας περιμένουν
στη γωνιά, με τους ώμους να διψούν
για χάδι. Σούρουπο τα είδαμε για πρώτη
φορά και μα έφεραν τα πιο παράτολμα σχέδια.
Εκεί που σβήνει η μουσική, κρύβονται φοβισμένα
τα παιδάκια κοιτώντας το φεγγάρι.

↧

Tο παιδί στην ποίηση και τη ζωγραφική. Ένα ποίημα του Γεώργιου Δροσίνη και πίνακες του Pierre Édouard Frère

January 18, 2018, 3:49 pm
$
0
0
Ό,τι έχεις παιδιάτικο του Γεωργίου Δροσίνη και πίνακες με παιδιά του Pierre Édouard Frère

...Σκέφτομαι ότι πάντα το παιδί που κάποτε ήμαστε, που κάποτε υπήρξαμε, θα παραμένει ζωντανό και κρυμμένο μέσα μας.  Αναρωτιέμαι γιατί πολλοί αποφεύγουν να αναγνωρίσουν "Ό,τι έχουν παιδιάτικο".  Γιατί φοβούνται να παραδεχθούν ότι κάποτε υπήρξαν παιδιά...
   Το τρυφερό, ίσως για κάποιους "παλαιομοδίτικο, ποίημα του Γιώργου Δροσίνη "Ό,τι έχεις παιδιάτικο", που πρόσφατα διάβασα, με συγκίνησε ιδιαίτερα. Για αυτό, θα το μοιρασθώ μαζί σας μαζί με πίνακες του Γάλλου ζωγράφου Pierre Édouard Frère που απεικονίζουν σκηνές με παιδιά μιας άλλης εποχής.


Pierre Édouard Frère (1819-1886), Ηλικία και αθωότητα.

Pierre Édouard Frère (1819-1886), Τα πρώτα βήματα στη ζωή. 1867.

Γεώργιος Δροσίνης, Ό,τι έχεις παιδιάτικο

Ό,τι έχεις μέσα σου παιδιάτικο
Σαν θησαυρό να το φυλάξεις
Τους λογισμούς, τους πόθους σου άλλαξε,
Μα αυτό ποτέ να μην αλλάξεις.


Pierre Édouard Frère (1819-1886), Τα πρώτα βήματα του μωρού.


Pierre Édouard Frère (1819-1886), Στο Επανιδείν.

Όποτε της ζωής τα ψεύτικα
κι άσχημα σφίγγουν την καρδιά σου,
μες σ’ ό,τι φύλαξες παιδιάτικο
θα βρίσκεις την παρηγοριά σου.


Pierre Édouard Frère (1819-1886), Αγόρι που κοιμάται. 1860.


Κι όταν χλομοφυλλιάσει η όψη σου
Και στα μαλλιά σου πέσουν χιόνια,
Μόνο ό,τι φύλαξες παιδιάτικο
Θα μείνει απείραχτο απ’ τα χρόνια.


Pierre Édouard Frère (1819-1886), Kάνοντας μπάνιο με την κούκλα.

https://en.wikipedia.org/wiki/Pierre_Édouard_Frèrehttp://www.rehs.com/Pierre_Edouard_Frere_Bio.html
http://www.artnet.com/artists/pierre-edouard-frère/
↧

Καλή Χρονιά με τον Λένιν. Εικόνες από τη Σοβιετική Ένωση

January 20, 2018, 2:08 pm
$
0
0
Πρωτοχρονιάτικες εικόνες από τη Σοβιετική Ένωση. Ο Λένιν στο Πρωτοχρονιάτικο Δέντρο με παιδιά.

   Μέχρι τη ρωσική πανάσταση (1917) και την ανάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους, ο στολισμός του έλατου συνδεόταν με τον εορτασμό των Χριστουγέννων.  Με την αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος ο στολισμός του δέντρου  άρχισε να απομακρύνεται από τη χριστουγεννιάτικη παράδοση και να αποσυνδέεται από τον εορτασμό της Γέννησης του Χριστού. Οι Μπολσεβίκοι κατήργησαν τον θρησκευτικό εορτασμό των Χριστουγέννων στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Κατήργησαν επίσης τις Διακοπές των Χριστουγέννων το 1929. Tα Χριστούγεννα, ως θρησκευτική γιορτή, ανήκε στις παραδοσιακές συνήθειες της εποχής του παλιού καθεστώτος της Τσαρικής Ρωσίας.
       Ωστόσο, το 1935 επανήλθε επίσημα ο εορτασμός, αλλά έχοντας μετατραπεί σε Γιορτή της Πρωτοχρονιάς. Το έλατο επανήλθε ως το κύριο διακοσμητικό στοιχείο, μόνο που δεν ήταν πια χριστουγεννιάτο δέντρο, αλλά το δέντρο της Πρωτοχρονιάς και της Αλλαγής του Χρόνου. Ο κόσμος γιόρταζε τον ερχομό του νέου χρόνου γύρω από το στολισμένο με πολύχρωμα στολίδια δέντρο κάτω από το οποίο υπήρχαν τα δώρα. ...Και φυσικά το δέντρο της Πρωτοχρονιάς  ήταν η χαρά των μικρών παιδιών που περίμεναν με ανυπομονησία τα δώρα. Και σύμφωνα τη ρωσική σλαβική παράδοση, η οποία επιβίωσε και επί νέου καθεστώτος, αυτός που έφερναν τα δώρα δεν ήταν ένας Άγιος,  αλλά ο "Ded Moroz" (ο "Παππούς Παγετός") μαζί με τη βοηθό του, την εγγονή του "Snegurochka" (η "κοπέλα του χιονιού").
      Με την πάροδο των χρόνων για τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς χρησιμοποιήθηκαν και πρόσωπα-σύμβολα της ρωσικής επανάστασης, που δεν βρίσκονταν πια στη ζωή, αλλά είχαν περάσει στη σφαίρα του μύθου,  όπως ο Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ, γνωστός ως Λένιν (1870-1924), επικεφαλής της ΕΣΣΔ (1922-1924), ηγέτης του Μπολσεβικικού Κόμματος και της Κομμουνιστικής Διεθνούς.Βέβαια, ο ίδιος ο Λένιν δεν θα φανταζόταν ότι η αναγνωρίσιμη από μικρούς και μεγάλους μορφή του θα απεικονιζόταν μαζί με χαρούμενα παιδάκια δίπλα στο δέντρο να χαίρονται και να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά.

Pavel Semjachkin, Ο Λένιν με παιδιά στο Πρωτοχρονιάτικο Δέντρο. Δεκαετία του 1950.

Από τη δεκαετία του 1950 παρουσιάζονται πολλές απεικονίσεις του Λένιν με παιδιά στο Δέντρο της Πρωτοχρονιάς. Ο Πατέρας της Επανάσταση συνομιλεί με τη νέα Γενιά και τους καθοδηγεί στο δρόμο που είχε χαράξει...

Valerian Sheglov, Ο Λένιν με τα παιδιά στο Πρωτοχρονιάτικο Δέντρο. 1953.

Πολύ συχνά απεικονίζονται παιδιά να απαγγέλλουν ποιήματα στον Λένιν.

Vera Orlova, Ο Λένιν με παιδιά στο Δέντρο.  1951.

Το 1954 ένα λαμπερό μεγάλο Δέντρο στολίστηκε για πρώτη φορά στο Κρεμλίνο για την Πρωτοχρονιά. 

Ivan Tikhii, "Για σένα και τους φίλους σου το έλατο στο Κρεμλίνο λάμπει κάθε χρόνο". Εικόνα από το περιοδικό Barvinok. 1956.

Άγνωστου καλλιτέχνη, Ο Βλ. Ιλ. Λένιν γιορτάζει την ημέρα της Πρωτοχρονιάς με παιδιά στο Σοκολνίκι.

Nikolaj Zhukov, Ο Λένιν με παιδιά την Πρωτοχρονιά.

Ιvan Nesnajakin, Ποιήματα για τον Λένιν στο Πρωτοχρονιάτικο Δέντρο. Δεκαετία του 1950.

Victor Tsarev (1929-2014), Ο Λένιν με παιδιά στο δέντρο της Πρωτοχρονιάς. Κάποια παιδιά απαγγέλλουν ποιήματα.

Vasili Sablin, Ο Λένιν με παιδιά στο Πρωτοχρονιάτικο δέντρο. 1984. Σημαιάκια με το σοβιετικό αστέρι στολίζουν το δέντρο.

https://russkiymir.ru/en/publications/235752/
↧
↧

Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου εφύτρωσε ένας κάκτος. Στίχοι του Μίκη Θεοδωράκη και κάκτοι στη ζωγραφική

January 23, 2018, 1:26 pm
$
0
0
Κάκτος

   Είναι σπάνιες απεικονίσεις κάκτων, ίσως ελάχιστες. Ο παρακάτω πίνακας του Αμερικανού ιμπρεσιονιστή Carl Frederic Frieseke με γοήτευσε και μου θύμισε τους στίχους του Μίκη Θεοδωράκη "επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου εφύτρωσε ένας κάκτος...".

Frederic Carl Frieseke (1874-1939), Πορτρέτο γυναίκας με κάκτο. 1930. Smithsonian American Art Museum.  Mελαγχολική και θλιμμένη κάθεται δίπλα στο τραπέζι όπου υπάρχει ένα γλαστράκι με ανθισμένο κάκτο...

Μίκης Θεοδωράκης, Επάνω στο ξερό χώμα

Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου
εφύτρωσε ένας κάκτος. 

Πέρασαν πάνω από είκοσι αιώνες
που ονειρεύομαι γιασεμί.
Τα μαλλιά μου μύρισαν γιασεμί, 
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμα του.
Τα ρούχα μου μύρισαν γιασεμί, 
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
από το λεπτό άρωμα του.

Όμως ο κάκτος δεν είναι κακός, 
μονάχα δεν το ξέρει και φοβάται.

Κοιτάζω τον κάκτο μελαγχολικά.
Πότε πέρασαν κιόλας τόσοι αιώνες;

Θα ζήσω άλλους τόσους
ακούγοντας τις ρίζες να προχωρούν
μέσα στο ξερό χώμα της καρδιάς μου.

Στίχοι/Moυσική Μίκης Θεοδωράκης


Carl Larsson (1853-1919), Εσωτερικό δωματίου με κάκτο. 1914. Ένας ανθισμένος κάκτος πάνω στο τραπέζι με το λευκό τραπεζομάντηλο.

Σε αγγλική μετάφραση
Επάνω στο ξερό χώμα - Upon the arid soil

(Μ. Θεοδωράκης / T. Dowdall)
Επάνω στο ξερό χώμα της καρδιάς μου

          Upon the arid soil of my lonely heart
εφύτρωσε ένας κάκτος. 
          a cactus has appeared and blossomed.

Πέρασαν πάνω από είκοσι αιώνες
          Well, over twenty centuries have past me by now
που ονειρεύομαι γιασεμί.
          since I’ve been dreaming of jasmine.
Τα μαλλιά μου μύρισαν γιασεμί,
          And my hair are smelling of jasmine
η φωνή μου είχε πάρει κάτι
          and my voice has adopted something
από το λεπτό άρωμα του.
          of its wonderful fine aroma.
Τα ρούχα μου μύρισαν γιασεμί,
          And my clothes are smelling of jasmine
η ζωή μου είχε πάρει κάτι
          and my life it has adopted something 
από το λεπτό άρωμα του.
          of its wonderful fine aroma.

Όμως ο κάκτος δεν είναι κακός,

          Oh, but the cactus it is not bad
μονάχα δεν το ξέρει και φοβάται.
          it simply doesn’t know it and is fearful.

Κοιτάζω τον κάκτο μελαγχολικά.

          I look at the cactus feeling melancholy.
Πότε πέρασαν κιόλας τόσοι αιώνες;
          Oh the centuries, how did they pass me all by?

Θα ζήσω άλλους τόσους

          I’ll surely live as many
ακούγοντας τις ρίζες να προχωρούν
          while listening to the roots grow and spread about
μέσα στο ξερό χώμα της καρδιάς μου.
          in the arid soil of my lonely heart.

Emil Schulz-Sorau (1901-1989), Κάκτος στο παράθυρο. 1931.

↧

Η Βιρτζίνια Γουλφ στη χώρα του φεγγαριού. Παλιές φωτογραφίες από το ταξίδι της Βιρτζίνια Γουλφ στην Ελλάδα

January 26, 2018, 3:33 pm
$
0
0
Ποιος θυμάται τα ταξίδια της Βιρτζίνια Γουλφ στην Ελλάδα

  Ας θυμηθούμε τη Βιρτζίνια Γουλφ (1882-1941). Γεννήθηκε αυτές τις ημέρες, στις 25 Ιανουαρίου του 1882. Αναμφισβήτητα, υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της αγγλόγλωσσης λογοτεχνίας και πρωτοπόρος του μοντερνισμού τον 20ό αιώνα μαζί με τον Μαρσέλ Προυστ και τον Τζέιμς Τζόυς. Νουβέλες, διηγήματα, δοκίμια για τη λογοτεχνία, κείμενα για το φεμινισμό, κριτικές, ημερολόγια, άρθρα συμπεριλαμβάνονται στο έργο της. Τα κείμενα της χαρακτηρίζονται από ψυχογραφική διεισδυτική ματιά, εσωτερικότητα και στοχαστική διάθεση, ποιητική γραφή και την αφηγηματική τεχνική του εσωτερικού μονόλογου και της "συνειδησιακής ροής".  

H Βιρτζίνια Γουλφ το 1902. Φωτογραφία του Georges Charles Beresford. Γόνος οικογένειας με καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντα, κινήθηκε από τα πρώτα χρόνια της ζωής της σε κύκλους λογοτεχνών και ζωγράφων της Βικτωριανής Αγγλίας που σύχναζαν στο σπίτι του πατέρα της. Ο πατέρας της ήταν λόγιος, κριτικός λογοτεχνίας και εκδότης. Η μητέρα της ήταν γνωστή μούσα και μοντέλο των Προραφαηλιτών ζωγράφων.

H Βιρτζίνια Γουλφ το 1902. Φωτογραφία του Georges Charles Beresford. 

H Βιρτζίνια ενθαρρύνει την αδελφή της Βανέσσα να παίξει κρίκετ. Πριν το 1900. Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Harvard. Η αδελφή της έγινε ζωγράφος, γνωστή ως Βανέσσα Μπελ.

Η Βιρτζίνια Γουλφ ταξίδεψε στην Ελλάδα δύο φορές, το 1906 και το 1932. Στο πρώτο ταξίδι, που έγινε την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου του 1906, νεαρή ακόμα και άσημη, ταξίδεψε στην Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη μαζί με τα αδέλφια της, Βανέσσα, Aδριανό και Τόμπυ και μία οικογενειακή φίλη, τη Βάιολετ Ντίκινσον. Κατέγραψε τις εντυπώσεις της σε ταξιδιωτικό σημειωματάριο.

Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1917. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1917. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

Roger Fry, Πορτραίτο της Βιρτζίνια Γουλφ. 1917. 

    Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου είχε ήδη σημαντική θέση στην αγγλική λογοτεχνία και ήταν, μαζί με τον άντρα της, συγγραφέα Λέοναρντ Γουλφ,  μέλη του καλλιτεχνικού κύκλου του Λονδίνου, γνωστού με το όνομα "Ομάδα του Μπλούσμπερυ".  Γνωστά έργα της είναι οι νουβέλες-μυθιστορήματα Η κυρία Νταλογουέι (Mrs Dalloway, 1925), Στο φάρο (To The Lighthouse, 1927),  Ορλάντο: μια βιογραφία (Orlando, 1928), και το δοκίμιο Ένα δωμάτιο ολοδικό σου (A Room of One's Own, 1929),Τα κύματα (1930),  Τρεις γκινέες κ.ά. 

H Bιρτζίνια Γουλφ με τον Τ. Σ. Έλλιοτ. 1924. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell. 

H Bιρτζίνια Γουλφ το 1926. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

H Bιρτζίνια Γουλφ το 1926. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

H Bιρτζίνια Γουλφ με τον Λεόναρντ Γουλφ το 1926. Φωτογραφία από τη Vita Sackville West. Με τον άνδρα της Λεόναρντ Γουλφ είχαν ιδρύσει τον εκδοτικό οίκο Hogarth και εξέδιδαν μοντερνιστές συγγραφείς.

H Bιρτζίνια Γουλφ το 1926. Φωτογραφία της Lady Ottoline Morell.

Φωτογραφία της Βιρτζίνια Γουλφ στο περιοδικό LIFE. 1930. Φωτογραφία Lenare.



Η Βιρτζίνια Γουλφ στο Monks House το 1931.

Η Βιρτζίνια Γουλφ. Φωτογραφία του διάσημου φωτογράφου Man Ray. 1934.

Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 1932 η Βιρτζίνια ταξιδεύει για δεύτερη φορά στην Ελλάδα, μαζί με τον σύζυγό της Λέοναρντ και τα αδέλφια Roger και Margery Fry. Είναι πλέον μία ώριμη γυναίκα και διάσημη συγγραφέας. Έχουν διασωθεί μία σειρά φωτογραφιών από αυτό το ταξίδι σ'ένα φωτογραφικό άλμπουμ που βρίσκεται στα αρχεία της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Harvard. H ίδια έχει καταγράψει στο ημερολόγιο της και σε επιστολές τις εντυπώσεις της από το ταξίδι. Στο δεύτερο αυτό ταξίδι βλέπει την Ελλάδα ως μία "ουτοπία", ως "μία χώρα του φεγγαριού".

To ζεύγος Λέοναρντ και Βιρτζίνια Γουλφ και τα αδέλφια Roger και Margery Fry μπροστά στο ναό του Ολύμπιου Διός. Αθήνα. 8 Μαΐου 1932.

Γράφει στη φίλη της Έθελ: "...Η Ελλάδα είναι χωρίς αμφιβολία η πιο όμορφη χώρα που έχει απομείνει. Οι άνθρωποι είναι πιο συμπαθητικοί που γνώρισα ποτέ. Όλοι χαμογελάνε. Γιατί δεν μου είπες ότι η Ελλάδα είναι τόσο όμορφη; Αυτή η θάλασσα ήταν παρθένα. Κι έκοψα άγρια κρίνα και κίτρινα αστεράκια που δεν τα 'χα ξαναδεί, και μικρά βυσσινιά, μωβ, μπλε, άσπρα λουλουδάκια, σαν μαργαρίτες. Ολόκληρο το βουνό ήταν κόκκινο από τα ηλιάνθεμα και τις παπαρούνες. Τα ξενοδοχεία λάμπουν από καθαριότητα. Κρυστάλλινη θάλασσα και πεντακάθαρη άμμος. Είναι τρέλα να χάνει κανείς τα καλύτερά του χρόνια πασχίζοντας να πλουτίσει, όταν υπάρχει αυτή η άγρια αλλά πολιτισμένη και πανέμορφη χώρα όπου μπορείς να ζήσεις..."

To ζεύγος Ντόναλντ και Βιρτζίνια Γουλφ και τα αδέλφια Roger και Margery Fry μπροστά στο ναό του Ολύμπιου Διός. Αθήνα. 8 Mαΐου 1932.

Η Βιρτζίνια Γουλφ με τον Roger Fry στο Σούνιο.  22 Απριλίου 1932. Ο Roger Fry (1866-1934) ήταν ζωγράφος και φίλος της Βιρτζίνια από παλιά. Ζωγράφισε το πορτρέτο της το 1917.

"...Στο Σούνιο η θάλασσα σπάει πάνω σε πράσινη και κόκκινη πέτρα, και σκουρογάλαζα καράβια αρμενίζουνε — όλα όπως τον καιρό του Τσώσερ ή του Ομήρου, ούτε προβλήτα ή προκυμαία, ούτε μάτι ανθρώπου..."

Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο. 22 Απριλίου 1932.

Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο. 22 Απριλίου 1932.

Εκκλησία στην Αθήνα. 5 Μαΐου 1932.

Ο ναός της Αφαίας στην Αιγίνα. 6 Μαΐου 1932.


Ο ναός της Αφαίας στην Αίγινα.  6 Μαΐου 1932.

"..Ω η βροχή, η βροχή! Αυτό την άλλη μέρα στην Αίγινα. Αυτό το όμορφο μαλακό νησί, με το ηλιοψημένο μονοπάτι, τη θάλασσα και την ακρογιαλιά, τα μικρά ροζ και κίτρινα σπίτια, το θυμάρι, την απότομη λοφοπλαγιά, το Ναό, σκελετώδη, κυρίαρχο, τους κόλπους ξέχειλους από θάλασσα — όλα αυτά δεν ήταν παρά ψύχρα, ομίχλη, βροχή, Αμερικάνοι μαζεμένοι γύρω από έναν κοκαλιάρη καθηγητή'και μεις ζαρωμένοι κάτω από ένα πεύκο που άφηνε τη βροχή να περνάει. Αλλά ακόμη κι έτσι, ο Ρότζερ έλεγε «Σπουδαίο, σπουδαίο», ένας ναός από ψαμμόλιθο καλύτερος απ'το Σούνιο..."

Πλήθος στην Αίγινα. 23 Απριλίου ή  6 Μαΐου 1932.

Η Βιρτζίνια Γουλφ στην παραλία. Αίγινα. 6 Μαΐου 1932.

"...Η Ελλάδα... είναι μια χώρα τόσο παλιά που είναι σαν να περιφέρεσαι σε σεληνιακά τοπία... Είναι πολύ γυμνή, πολύ πετρώδης, πολύ κακοτράχαλη... Οι αιώνες δεν άφησαν σημάδια. Δεν υπάρχει 18ος,  16ος, 15ος αιώνας, η μια επίστρωση πάνω στην άλλη, όπως στην Αγγλία – τίποτα ανάμεσα σ’ αυτούς και το 300 π.Χ. Για αυτό είναι η χώρα του φεγγαριού. Θέλω να πω, φωτίζεται από έναν νεκρό ήλιο. Ανακαλύπτεις έναν όρμο και είναι έρημος. Το ίδιο και οι λόφοι, κι οι κοιλάδες. Ούτε ένα σπίτι, ούτε ένα καφενείο, ούτε ένας στάβλος. Ούτε τηλεγραφόξυλα, ούτε εκκλησίες, σχεδόν ούτε νεκροταφεία.."

Μοναστήρι στη Δάφνη. 21 Απριλίου 1932.

Μοναστήρι στην Καισαριανή. 1932.

Το Μοναστήρι στη Δάφνη. 21 Απριλίου 1932.

Μοναστήρι. Νταού Πεντέλης. 5 Μαΐου 1932.

Ο Λέων της Χαιρώνειας. 30 Απριλίου 1932.

Το θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. 26 Απριλίου 1932.

Το θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. 26 Απριλίου 1932.

Ελιές στο Ναύπλιο. 25 ή 26 Απριλίου 1932.

Άγιος Δημήτριος. Μυστράς. 27 Απριλίου 1932.

Μυστράς. Παντάνασσα. 27 Απριλίου 1932.

Ο ναός του Απόλλωνα στην Κόρινθο. 25 Απριλίου 1932.

Ο ναός του Απόλλωνα στην Κόρινθο. 25 Απριλίου 1932.

Ακροκόρινθος.  25 Απριλίου 1932.


Eξώφυλλο του περιοδικού ΤΙΜΕ με φωτογραφία της Βιρτζίνια Γουλφ από τον Man Ray. 1937.

Η Βιρτζίνια Γουλφ το 1938. Φωτογραφία της Barbara Strachey.


Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο, Βιρτζίνια Γουλφ, Ελλάδα και Μάης μαζί. Εγγραφές ημερολογίου και γράμματα.Επιμέλεια Άρη Μπερλή, Μετάφραση Μαρία Τσάτσου. Εκδ. Ύψιλον. 1996. 

http://standpointmag.co.uk/features-may-2015-daisy-dunn-discover-aeschylus-with-virginia-woolf
↧

Tα λουλούδια του Φεβρουαρίου. Γάλανθοι οι χιονώδεις

February 3, 2018, 2:32 pm
$
0
0
Τα λουλούδια του Φεβρουαρίου

 Είναι τα λουλούδια του Φεβρουαρίου και προμηνύουν τον ερχομό της Άνοιξης. Φύονται κυρίως στα λιβάδια των χωρών της Βόρειας Ευρώπης, αλλά μπορούμε να τα συναντήσουμε και στις πλαγιές των δικών μας βουνών. Μοιάζουν με λευκές καμπανούλες τα άνθη του. "Γάλανθος ο χιονώδης", ονομάζεται και ανήκει στο είδος των Αμαρυλλιδών. 


Catherine Klein, Γάλανθοι οι χιονώδεις. 1907. Καρτ ποστάλ.

Eugène Grasset, Ο μήνας Φεβρουάριος από το ημερολόγιο "Η ωραία κηπουρός". 1896. Στο έδαφος διακρίνουμε γάλανθους.

Edward Atkinson Hornel, "Oι συνετές κοπέλες του Φεβρουαρίου"ή ο ερχομός της Άνοιξης. 1899. Kelvin grove Πινακοθήκη Τέχνης και Μουσείο. Γλασκόβη. 

Edward Atkinson Hornel, Οι πρώτοι γάλανθοι. 1904.

Dante Gabriel Rossetti, Blanzifiore (Snowdrops), 1800. Ιδιωτική Συλλογή. Γυναίκα με γάλανθους.

Myles Birket Foster (1825-1899), Μαζεύοντας γάλανθους.

↧
Search

Ο Έρωτας στη ζωγραφική: εικόνες έρωτα στην αγροτική εξοχή και η "Σιωπή του Έρωτα".

February 14, 2018, 2:08 am
$
0
0
Η σιωπή του έρωτα στην εξοχή.

  Ο  Jules Bastien Lepage (1848-1884) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους ζωγράφους της τελευταίας περιόδου του ρεαλισμού και της πρώτης φάσης του νατουραλισμού. Γόνος αγροτικής οικογένειας αμπελουργών απεικονίζει με "ποιητικό"ρεαλισμό στιγμιότυπα της γαλλικής αγροτικής υπαίθρου και ζωής, μεταφέροντας προσωπικά βιώματα και εμπειρίες από τη ζωή του στην επαρχία. 
  Επιλέγω τον παρακάτω πίνακα που αναπαριστά μία τρυφερή ερωτική σκηνή στο χωριό. Συνάντηση δύο ερωτευμένων κάπου απόμερα. Aνάμεσά τους, τους συνδέει και τους διαχωρίζει ταυτόχρονα, ο φράκτης του κήπου. Ο νεαρός έχει σκύψει ελαφρά προς το μέρος της και της μιλά με πάθος. Βλέπουμε μόνο το δικό του σοβαρό πρόσωπο. Εκείνη έχει γυρισμένη την πλάτη της προς τους θεατές, κρατά ένα λουλούδι και τον ακούει σιωπηλή με συστολή. Στο βάθος τα σπίτια και η εκκλησία του χωριού.

Jules Bastien Lepage (1848-1884), Ό έρωτας στο χωριό. 1882. Κρατικό Μουσείο του Πούσκιν. Μόσχα. Ένα υπέροχο λυρικό στιγμιότυπο μίας ερωτικής στιγμής. Η ερωτική συνάντηση δύο νέων ανθρώπων στη φύση. Τον ακούει σιωπηλή, κρατώντας ένα λουλούδι.  Υπέροχες λεπτομέρειες: η έκφραση του προσώπου, τα χέρια και η κλίση του σώματος του νεαρού άντρα, οι πλεξίδες και τα ρούχα της κοπέλας, το μικρό άνθος που κρατά.

   Ο πίνακας αυτός αγαπήθηκε πολύ από τους Ρώσους ζωγράφους στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, όπως ο  Ρώσος συμβολιστής ζωγράφος Mikhail Nestorov (1842-1962).

Mikhail Nestorov (1842-1962), Ζευγάρι στον ποταμό Βόλγα. 1905.  Σιωπηλοί και οι δύο της, ένα σούρουπο στο Βόλγα ποταμό. Εκείνη καθισμένη, κοιτάζει ένα λουλούδι που κρατά. Εκείνος όρθιος ατενίζει πέρα μακριά στο ποτάμι.

Mikhail Nestorov (1842-1862), Ερωτική αρμονία. Δύο χορδές. 1905. Κρατικό Μουσείο του Nizhny Novgorod.  Σαν δύο χορδές οι ερωτευμένοι στην άκρη της λίμνης κοιτάζουν σιωπηλα ...στη λίμνη ένα ζευγάρι κύκνων... Ο πίνακας είναι χαρακτηριστικό δείγμα του ρωσικού συμβολισμού και art nouveau.

 Oscar Wilde, Η σιωπή του Έρωτα 

Έτσι όπως συχνά ο ήλιος με την εντυπωσιακή του λάμψη
διώχνει το θαμπό φεγγάρι, όσο και αν αντιστέκεται
στη σκοτεινή σπηλιά του, χωρίς να ακούσει
ούτε ένα τραγούδι από το αηδόνι
έτσι η ομορφιά σου μου σφραγίζει τα χείλη
και κάνει παράφωνα για μένα τα πιο όμορφα τραγούδια

Κι όπως την αυγή πάνω από τα λιβάδια
περνά ο άνεμος με τα ορμητικά του φτερά
και σπάει τα καλάμια με τα δυνατά φιλιά του
που αυτά μόνο, μπορούν να γίνουν όργανα τραγουδιού
έτσι τα ορμητικά μου πάθη, παραδέρνουν συνέχεια μέσα μου
και η τόσο μεγάλη αγάπη κάνει την αγάπη μου βουβή

Όμως τα μάτια μου σου έδειξαν εσένα
γιατί είμαι σιωπηλός και η λύρα μου ακούρδιστη
πριν γίνει ο χωρισμός μας μοιραίος
και πριν μας αναγκάσει να φύγουμε
εσύ για άλλα χείλη που τραγουδούν με αρμονία
κι εγώ εδώ να αναπολώ μάταια
φιλιά που δεν σου έδωσα, τραγούδια που δεν σου είπα...


http://www.arts-museum.ru/data/fonds/europe_and_america/j/2001_3000/6113_Derevenskaya_lyubov/index.php?lang=en

https://en.wikipedia.org/wiki/Jules_Bastien-Lepage

https://en.wikipedia.org/wiki/Mikhail_Nesterov

https://www.wikiart.org/en/mikhail-nesterov/harmony-concord-1905

https://www.wikiart.org/en/mikhail-nesterov/by-volga-1905.

http://logotexnikoperiboli.blogspot.gr/2015/09/oscar-wilde.html

Κράτα τοΚράτα το
↧
↧

Ένα ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη για την πανοπλία και πίνακες του Rembrandt και του George Frederick Watts για ιππότες με πανοπλίες

February 18, 2018, 2:40 am
$
0
0
Πανοπλία. Κωνσταντίνου Καβάφη, Αιμιλιανός Μονάη, Αλεξανδρεύς, 628-655 μ.Χ.

   Tελευταία Κυριακή της Αποκριάς σήμερα...κάποιοι ίσως θα φορέσουν μάσκες,  ακόμα και πανοπλίες, για να τηρήσουν το έθιμο... Ή μήπως συμβεί το αντίθετο; Μήπως σήμερα βγάλουν τις μάσκες και τις πανοπλίες που φορούν κάθε μέρα; 
  Σκέφτομαι ότι το απόλυτο αποκριάτικο κοστούμι είναι αυτό της πανοπλίας που κάλυπτε  ολόκληρο το σώμα, από πάνω μέχρι κάτω,  των ευγενών πολεμιστών της αρχαιότητας και των ιπποτών και αριστοκρατών του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Δύσκολο να τους αναγνωρίσουν, εάν φορούσαν και την περικεφαλαία με την προσωπίδα...

Ρέμπραντ, Άντρας σε πανοπλία. 1655. Kelvingrove Πινακοθήκη και Μουσείο Τέχνης. Γλασκόβη.

    Θυμήθηκα ένα συμβολικό ποίημα με ειρωνικό τόνο του Κωνσταντίνου Καβάφη, που χρησιμοποιεί ως σύμβολο την "πανοπλία". Το ποιητικό υποκείμενο καλύπτεται πίσω από το επινοημένο πρόσωπο-προσωπείο του Αιμιλιανού Μονάη του Αλεξανδρέως (628-655 μ.Χ.), για να δηλώσει ότι θα δημιουργήσει μία "πανοπλία"για να αντικρύζει τους κακούς ανθρώπους...Το υλικό της πανοπλίας: "με λόγια, με φυσιογνωμία, και με τρόπους"...
   Το  ποίημα  του Καβάφη μου θύμισε τους θλιμμένους ιππότες του Μεσαίωνα που ζωγράφισε ο George Frederick Watts (1817-1904), Βρεττανός συμβολιστής ζωγράφος με επιρροές από τους Προραφαηλίτες ζωγράφους.

George Frederick Watts, Ο ιππότης Galahad. 1862. Fogg Mουσείο Τέχνης. Μουσεία Τέχνης του Harvard. Ο Galahad είναι γνωστός ιππότης του Αρθουριανού επικού κύκλου, ένας από τους ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης του βασιλιά Αρθούρου.

Κωνσταντίνου Καβάφη, Αιμιλιανός Μονάη, Αλεξανδρεύς, 628-655 μ.Χ.
(Από τα αναγνωρισμένα ποιήματα)

Με λόγια, με φυσιογνωμία, και με τρόπους
μια εξαίρετη θα κάμω πανοπλία·
και θ’ αντικρύζω έτσι τους κακούς ανθρώπους
χωρίς να έχω φόβον ή αδυναμία.


George Frederick Watts (1817-1904), Ο ιππότης Percival. Ο Percival είναι γνωστός ιππότης του Αρθουριανού επικού κύκλου, ένας από τους ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης του βασιλιά Αρθούρου.

Θα θέλουν να με βλάψουν. Aλλά δεν θα ξέρει
κανείς απ’ όσους θα με πλησιάζουν
πού κείνται η πληγές μου, τα τρωτά μου μέρη,
κάτω από τα ψεύδη που θα με σκεπάζουν.—

George Frederick Watts (1817-1904), Ιππότης και κόρη.

Pήματα της καυχήσεως του Aιμιλιανού Μονάη.
Άραγε νάκαμε ποτέ την πανοπλία αυτή;
Εν πάση περιπτώσει, δεν την φόρεσε πολύ.
Είκοσι επτά χρονώ, στην Σικελία πέθανε.
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984) 


George Frederick Watts (1817-1904), O ευτυχισμένος πολεμιστής. 1884. Νέα Πινακοθήκη Τέχνης. Μόναχο.

https://en.wikipedia.org/wiki/George_Frederic_Watts

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=24&cat=1

https://en.wikipedia.org/wiki/George_Frederic_Watts#/media/File:George_Frederick_Watts,_1860-62,_Sir_Galahad,_oil_on_canvas,_191.8_x_107_cm,_Harvard_Art_Museums,_Fogg_Museum.jpg

https://www.wikiart.org/en/george-frederick-watts

https://www.wikiart.org/en/george-frederick-watts/happy-warrior

https://www.sammlung.pinakothek.de/de/artist/george-frederick-watts/der-glueckliche-krieger

http://hoocher.com/George_Frederick_Watts/George_Frederick_Watts.htm

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rembrandt_Man_in_Armour.jpg
↧

Καθαρή Δευτέρα και Χαρταετοί. Ποιήματα, φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής

February 18, 2018, 3:51 pm
$
0
0
Χαρταετοί της Καθαρής Δευτέρας

Νίκος Οικονομόπουλος, Χαρταετός. Νότια Πελοπόννησος. 1991. Aπό το αρχείο των Magnum Photos.

David Cox, Πετώντας χαρταετό. Γύρω στα 1820΄

  Καθώς εκπνέει η Καθαρή Δευτέρα, σκέφτομαι τη χαρά των παιδιών, που σήμερα είχαν την τύχη να πετάξουν χαρταετό.  Αγαπημένο παιχνίδι το πέταγμα του χαρταετού στον ουρανό τα παλαιά χρόνια! Πρέπει να είναι υπέροχη η αίσθηση να "αμολάς"το χάρτινο πουλί με τη μακριά ουρά στον ουρανό, τρέχοντας...και να το βλέπεις να υψώνεται στον ουρανό πέρα μακριά... Αίσθηση ελευθερίας!
  Επιλέγω δύο αγαπημένα ποιήματα μαζί με φωτογραφίες και πίνακες με θέμα το πέταγμα του χαρταετού.

Γιάννης Πατίλης, Καθαρά Δευτέρα
 Σχόλιο σ'ένα πίνακα της Ηρώς Νικοπούλου

Ηρώ Νικοπούλου, Μικρή Αριάδνη. 2011. Από τον πίνακα αυτό είναι εμπνευσμένο το ποίημα του Γιάννη Πατίλη.
Όταν ξυπνήσεις
Καθαρά Δευτέρα
και δεις σκοτεινιασμένο ουρανό
με σύντομες βροχές και
με αέρα
την ευκαιρία μη φοβηθείς
και χάσεις να αμολήσεις
πάλι τον χαρταετό
κρατώντας από μέσα την
καλούμπα.
Βλ. Γιάννης Πατίλης, Η αποδρομή του αλκοόλ και άλλα ποιήματα 

David Samour, Πετώντας χαρταετό.  Αθήνα. 1954. Aπό το αρχείο των Magnum Photos. O φωτογράφος Seymour αποτυπώνει ένα χαρούμενο στιγμιότυπο. Μία μητέρα βοηθά το παιδί της να πετάξει αετό την Καθαρή Δευτέρα.

Νίκος Οικονομόπουλος, Ο γιος μου Δημήτρης. Πρέβεζα. 2000. Aπό το αρχείο των Magnum Photos. Ο φωτογράφος φωτογραφίζει τον γιο του να τρέχει για να υψώσει τον αετό...

Αχρονολόγητο ποίημα του Δ. Ι. Αντωνίου

Α. Το μικρό παιδί σε εικόνα

λένε, πως την καθαρή Δεύτερα
τον αετό πετούσε.
Μεθυσμένο, δες το! αυτό το παιχνίδι
ψηλά που σε ανεβάζει μαζί του
σε βουτιές και τσακίσματα,
ο χάρτινος αυτός κομήτης
*
Μπορεί καθ΄ένας ίσα να θυμάται
πράσινα τα χρόνια σαν την χλόη
τη σπαρμένη ακόμα σε ανεμώνες
κι άστρα πεσμένα χαμομήλια.

           Βλ.  Δ. Ι. Αντωνίου, Ποιήματα, Εκδόσεις Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, 2009, σ.  412 .

David Seymour, Χαρταετοί. Αθήνα. 1954. Από το αρχείο των Magnum Photos.

Νίκος Οικονομόπουλος, Χαρταετοί. 1986. Aπό το αρχείο των Magnum Photos.

Justus De Gelder (ή Godfried Schaicken ή Nicolaas Maes), Αγόρια πετούν χαρταετούς. Γύρω στα 1660-62. Warwickshire, Upton House.


Norman Rockwell, Βάφοντας το μικρό σπίτι. 1921. Ιδιωτική Συλλογή. Ένας χαρταετός βρίσκεται κρεμασμένος στον τοίχο. Προφανώς τον έχει φτιάξει το παιδί.

↧

Ύπνος. Ένα ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου

February 24, 2018, 12:45 pm
$
0
0
                 Νικηφόρος Βρεττάκος, Ύπνος

Felice Casorati (1883-1963),  Tα όνειρα της ροδιάς. 1912-1913.  Ιδιωτική Συλλογή.


Πάνω στο λόφο σού'στρωσα πευκοβελόνες
κι έριξα πάνω τους αχτίδες ήλιου κι από πάνω
σου ‘στρωσα ένα χαμόγελο να μην κόβεται το κορμί σου.

Κι είπα στο χρόνο να μη σε ξυπνήσει.
Ή, πιο καλά, να σε ξυπνήσει όσο μπορούσε αργότερα,
γιατί πολλές φορές τα πράγματα γίνονται μια φορά
κι ας είναι οι μέρες όλες ίδιες και ο ήλιος αιώνιος.


Arthur Hughes (1832-1915), Στο γρασίδι. 1864-65. Museums Sheffield.


↧

Ο έρωτας στην ποίηση και ζωγραφική. Το παραμύθι του Τόλη Νικηφόρου και πίνακες του Προραφαηλίτη Dante Gabriel Rossetti

February 28, 2018, 1:46 pm
$
0
0
Παραμύθι για τους ερωτευμένους. Τόλης Νικηφόρου και Dante Gabriel Rossetti

   Ένα υπέροχο ποίημα ενός αγαπημένου ποιητή, το "Παραμύθι"του Τόλη Νικηφόρου, μία ερωτική εξομολόγηση του ποιητικού υποκειμένου που στηρίζεται στη μαγική δύναμη της γλώσσας, μου θύμισε τις ρομαντικές ερωτικές εικόνες του Βρετανού Προραφαηλίτη ζωγράφου, Dante Gabriel Rossetti.

Dante Gabriel Rossetti, Τείχος του Carlisle. Ή οι ερωτευμένοι. 1853.  Ashmolean Μουσείο της Οξφόρδης από την Πινακοθήκη Tate Britain του Λονδίνου.

Dante Gabriel Rossetti, Αγκαλιασμένοι ερωτευμένοι. Μελέτη. Γύρω στα 1876. Ιδιωτική Συλλογή.

Τόλης Νικηφόρου, Παραμύθι

Θα σου υφάνω ένα πολύχρωμο χαλί
κι ύστερα θα σου ψιθυρίσω
ένα ατέλειωτο παραμύθι
η ζεστή φωνή στα άπληστα μάτια
ή ακόμη καλύτερα
θα σου υφάνω ένα ατέλειωτο χαλί
κι ύστερα θα σου ψιθυρίσω
ένα πολύχρωμο παραμύθι
η άπληστη φωνή στα ζεστά μάτια

μα πάνω απ’ όλα
ένα μαγικό χαλί
ένα μαγικό παραμύθι
με μαγεμένη φωνή

στα μαγεμένα μάτια. 

Aπό την ποιητική συλλογή "Ξένες Χώρες" (1991)

Dante Gabriel Rossetti, Δύο ερωτευμένοι. 1850. Birmingham Μουσείο και Πινακοθήκη Τέχνης.

Dante Gabriel Rossetti, Aγκαλιασμένοι ερωτευμένοι. Ανολοκλήρωτο σχέδιο. Γύρω στα 1876.

Dante Gabriel Rossetti, Πρωινή Μουσική. Δύο ερωτευμένοι σ'ένα παράθυρο. Μελέτη για Μορφές. 1865-1869. Birmingham Μουσείο και Πινακοθήκη Τέχνης.

Dante Gabriel Rossetti, Ο μήνας του μέλιτoς του βασιλιά Ρενέ. Μουσική. 1864. Ιδιωτική Συλλογή.



↧
↧

Ο Mήνας Μάρτιος. Στίχοι και εικόνες ημερολογίων για το μήνα Μάρτιο

March 5, 2018, 10:11 pm
$
0
0
Μάρτιος

Αρχές Μαρτίου! 
Ήρθε για ακόμη μια χρονιά ο Μάρτιος, ο τρίτος μήνας του χρόνου, η αρχή της Άνοιξης...

Eugène Grasset, Ο μήνας Μάρτιος από το art nouveau ημερολόγιο με θέμα "Η ωραία κηπουρός". 1896.  Μία νεαρή γυναίκα ασχολείται με την κηπουρική στον κήπο τον μήνα Μάρτιο. 


Κική Δημουλά, Ουτοπίες

Καθ’ οδόν
(7 και 30’ πρωινή προς εργασίαν)
συναντώ τον Μάρτιο
ευδιάθετον,
υπαινιγμών πλήρη
περί ανοίξεως και λοιπά...


Leo Visser,  Ο μήνας Μάρτιος από το art nouveau ημερολόγιο των πουλιών. 1903. 


Theodoor van Hoytema (1863–1917),  Ο μήνας Μάρτιος από το art nouveau ημερολόγιο των πουλιών. 1903. 

Ρίτα Μπούμη-Παπά, Ο Μάρτης και η μάνα του

Τον γνωρίζετε το Μάρτη,
τον τρελό και τον αντάρτη;
Ξημερώνει και βραδιάζει
κι εκατό γνώμες αλλάζει...

 Theodoor van Hoytema (1863–1917),  Ο μήνας Μάρτιος από το art nouveau ημερολόγιο των πουλιών. 1907. Published by Tresling and Co.

"...Ο Μάρτης θεία είν'ευλογία!
Σα χελιδόνι ή ευτυχία
Στα σπίτια μπαίνει.
Και η υγεία σα μαϊστράλι
Στο γαλανόλευκο περιγιάλι
Μας ανασταίνει..."

Κωστής Παλαμάς

Charles Le Roy,  Ολλανδικό Βοτανικό Ημερολόγιο. Ο μήνας Μάρτιος. 1925.

https://antonispetrides.wordpress.com/2014/03/01/martis/

↧

Ποιήματα για την αγάπη: Nίκος Εγγονόπουλος, Ύμνος δοξαστικός για τις γυναίκες π᾽αγαπάμε

March 7, 2018, 12:24 am
$
0
0
Για την αγάπη της γυναίκας
Νίκος Εγγονόπουλος, Ύμνος δοξαστικός για τις γυναίκες π᾽ αγαπάμε


   Ημέρα της γυναίκας αύριο... Για αυτό, επαναφέρω μία παλιότερη ανάρτησή μου με "ύμνο δοξαστικό για τις γυναίκες π'αγαπάμε"ενός σύγχρονου Έλληνα ποιητή και ζωγράφου, του Νίκου Εγγονόπουλου.

Thomas Edwin Mostyn, Γυναίκα. 1925.


είν'οι γυναίκες π'αγαπούμε σαν τα ρόδια

έρχονται και μας βρίσκουνε 

τις νύχτες
όταν βρέχη
με τους μαστούς τους καταργούν τη μοναξιά μας
μεσ'τα μαλλιά μας εισχωρούν βαθειά
και τα κοσμούνε
σα δάκρυα
σαν ακρογιάλια φωτεινά
σα ρόδια



είν'οι γυναίκες π'αγαπούμε κύκνοι

τα πάρκα τους
ζουν μόνο μέσα στην καρδιά μας
είν'τα φτερά τους
τα φτερά αγγέλων
τ'αγάλματά τους είναι το κορμί μας
οι ωραίες δεντροστοιχίες είν'αυτές οι ίδιες
ορθές στην άκρια των ελαφρών ποδιών
τους
μας πλησιάζουν
κι είναι σαν μας φιλούν
στα μάτια
κύκνοι
 John William Waterhouse, Ιουλιέττα (ή το μπλε κολιέ). 1898. Ιδιωτική Συλλογή.


είν'οι γυναίκες π'αγαπούμε λίμνες

στους καλαμιώνες τους
τα φλογερά τα χείλια μας σφυρίζουν
τα ωραία πουλιά μας κολυμπούνε στα νερά τους
κι ύστερα 
σαν πετούν
τα καθρεφτίζουν
- υπερήφανα ως ειν' -
οι λίμνες 
κι είναι στις όχθες τους οι λεύκες λύρες
που η μουσική τους πνίγει μέσα μας
τις πίκρες
κι ως πλημμυρούν το είναι μας 
χαρά
γαλήνη
είν'οι γυναίκες π'αγαπούμε 
λίμνες



είν'οι γυναίκες π'αγαπούμε σαν σημαίες

στου πόθου τους ανέμους κυματίζουν
τα μακρυά μαλλιά τους
λάμπουνε 
τις νύχτες
μεσ'στις θερμές παλάμες τους κρατούνε
τη ζωή μας
είν'οι απαλές κοιλιές τους
ο ουράνιος θόλος
είναι οι πόρτες μας
τα παραθύρια μας
οι στόλοι
τ'άστρα μας συνεχώς ζούνε κοντά τους
τα χρώματά τους είναι 
τα λόγια της αγάπης
τα χείλη τους
είναι ο
ήλιος το φεγγάρι
και το πανί τους είν'το μόνο σάβανο που μας αρμόζει :
είν'οι γυναίκες που αγαπούμε σαν σημαίες
 Mary E Harding (1880-1903, Δελφινία.

είν᾽ οι γυναίκες π᾽ αγαπάμε δάση
το κάθε δέντρο τους είν᾽ κι ένα μήνυμα του πάθους
σαν μέσ᾽ σ᾽ αυτά τα δάση
μας πλανέψουνε
τα βήματά μας
και χαθούμε
τότες είν᾽
ακριβώς
που βρίσκουμε τον εαυτόνε μας
και ζούμε
κι όσο από μακρυά ακούμε νάρχωνται οι μπόρες
ή και μας φέρνει 
ο άνεμος
τις μουσικές και τους θορύβους
της γιορτής
ή τις φλογέρες του κινδύνου
τίποτε - φυσικά - δε μπορεί να μας φοβίση
ως οι πυκνές οι φυλλωσιές 
ασφαλώς μας προστατεύουν
μια που οι γυναίκες π'αγαπούμε είναι σα δάση

Bertha Wegmann (Danish, 1847-1926), Δάσος στο Τύρολο.

είν'οι γυναίκες π'αγαπούμε σαν λιμάνια
(μόνος σκοπός
προορισμός
των ωραίων καραβιών μας)
τα μάτια τους
είν'οι κυματοθραύστες
οι ώμοι τους είν'ο σηματοφόρος
της χαράς
οι μηροί τους
σειρά αμφορείς στις προκυμαίες
τα πόδια τους
οι στοργικοί 
μας
φάροι
- οι νοσταλγοί τις ονομάζουν Κ α τ ε ρ ί ν α -
είναι τα κύματά τους
οι υπέροχες θωπείες
οι Σειρήνες τους δεν μας γελούν
μόνε
μας 
δείχνουνε το δρόμο
- φιλικές -
προς τα λιμάνια : τις γυναίκες που αγαπούμε

έχουνε οι γυναίκες π'αγαπούμε θεία την ουσία
κι όταν σφιχτά στην αγκαλιά μας
τις κρατούμε
με τους θεούς κι εμείς γινόμαστ'όμοιοι
στηνόμαστε ορθοί σαν άγριοι πύργοι
τίποτε δεν είν'πια δυνατό να μας κλονίση
με τα λευκά τους χέρια
αυτές
γύρω μας γαντζώνουν
κι έρχονται όλοι οι λαοί
τα έθνη
και μας προσκυνούνε
φωνάζουν
αθάνατο 
στους αιώνες
τ'όνομά μας
γιατί οι γυναίκες π'αγαπούμε
την μεταδίνουν
και σ'εμάς
αυτή
τη θεία τους
ουσία

Απόσπασμα από την ποιητική συλλογή Έλευσις (1948).

Ν. Εγγονόπουλος, Μορφή μιας γυναίκας.

↧
Search

Ο έρωτας στην ποίηση και τη ζωγραφική. Θά'ρθει μια μέρα...

March 11, 2018, 5:06 pm
$
0
0
Μανόλης Αναγνωστάκης, Θά'ρθει μια μέρα...

Θά ’ρθει μια μέρα που δε θα ’χουμε πια τί να πούμεΘα καθόμαστε απέναντι και θα κοιταζόμαστε στα μάτιαΗ σιωπή μου θα λέει: Πόσο είσαι όμορφη, μα δε βρίσκω άλλο τρόπο να σ’ το πωΘα ταξιδέψουμε κάπου, έτσι από ανία ή για να πούμε πως κι εμείς ταξιδέψαμε.

Édouard Manet, Στου Πατέρα Lathuille (Chez le père Lathuille). 1879.

Ο κόσμος ψάχνει σ’ όλη του τη ζωή να βρει τουλάχιστο τον έρωτα, μα δε βρίσκει τίποτα.Σκέφτομαι συχνά πως η ζωή μας είναι τόσο μικρή που δεν αξίζει καν να την αρχίσει κανείς.Απ’ την Αθήνα θα πάω στο Μοντεβίδεο ίσως και στη Σαγκάη·είναι κάτι κι αυτό δεν μπορείς να το αμφισβητήσεις.
Edward Hopper, Νέα Υόρκη. Εστιατόριο. 1922.
Καπνίσαμε —θυμήσου— ατέλειωτα τσιγάρα συζητώντας ένα βράδυ—Ξεχνώ πάνω σε τί— κι είναι κρίμα γιατί ήταν τόσο μα τόσο ενδιαφέρον.
Μια μέρα, ας ήτανε, να φύγω μακριά σου αλλά κι εκεί θά ’ρθεις και θα με ζητήσειςΔεν μπορεί, Θε μου, να φύγει κανείς ποτέ μοναχός του.
Gotthardt Kuehl, Ερωτευμένοι σε καφέ. 1885.
https://www.wikiart.org/en/edward-hopper/new-york-restaurant-1https://www.wikiart.org/en/edouard-manet/at-father-lathuille-1879http://www.wikigallery.org/wiki/painting_204463/Gotthardt-Kuehl/Lovers-in-a-Cafe
http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=1&text_id=7
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/manolhs_anagnwstakhs_poems.htm#ΘΑ_ΡΘΕΙ_ΜΙΑ_ΜΕΡΑ
↧

Ο μύθος της Αριάδνης στην ποίηση και τη ζωγραφική. Προραφαηλίτες ζωγράφοι και ένα ποίημα του Ν. Καββαδία

March 18, 2018, 3:14 am
$
0
0
Η Αριάδνη στη Νάξο

  Ο αρχαίος ελληνικός μύθος της Αριάδνης, της κόρης του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα και της Πασιφάης, υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής στη δυτική τέχνη.  Είναι πολλές οι απεικονίσεις σκηνών του μύθου από την αρχαιότητα έως και τα νεότερα και σύγχρονα χρόνια.
   O μύθος της Αριάδνης συνδέεται στενά με τον μύθο του Θησέα και του Μινώταυρου (βλ. για τον μύθο language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/crete/page_020.html.).
Η Αριάδνη ερωτεύεται και βοηθά τον εχθρό του πατέρα της, τον Αθηναίο ήρωα Θησέα, να  διαφύγει χάρη στον μίτο της από τον Λαβύρινθο, αφού πρώτα εξουδετερώσει τον Μινώταυρο. Ο Θησέας της υπόσχεται έρωτα και σωτηρία...την παίρνει  με το καράβι του μακριά από την πατρίδα της με σκοπό να την παντρευτεί στην Αθήνα...Στο σταθμό του θαλασσινού ταξιδιού, στο νησί Νάξο, θα τη λησμονήσει και θα την εγκαταλείψει μόνη της στην παραλία...

   Στη Δυτική Τέχνη ιδιαίτερα από την Περίοδο της Αναγέννησης πληθαίνουν αυτές οι απεικονίσεις...

Titian, Βάκχος και Αριάδνη, 1520-23. Εθνική Πινακοθήκη. Λονδίνο.

  Μία από τις εκδοχές του μύθου που εμπνέει και γοητεύει τους καλλιτέχνες είναι η εγκατάλειψη της Αριάδνης από τον Θησέα στο νησί της Νάξου. Η απόγνωση και απελπισία της εγκαταλελειμμένης Αριάδνης έχει απεικονισθεί πολλές φορές.

Angelica Kaufmann, Η Αριάδνη εγκατελειμμένη από τον Θησέα. 1774. Μουσείο Καλών Τεχνών. Χιούστον. 

Η εγκατάλειψη της Αριάδνης σε μία παραλία της Νάξου εμπνέει και τον αγαπημένο "θαλασσινό"ποιητή Νίκο Καββαδία για τους στίχους του ποιήματος "Η Αριάδνη στη Νάξο"που έχει μελοποιηθεί από τον Μιχάλη Τερζή (βλ. http://gerontakos.blogspot.gr/2014/09/blog-post_18.html)

Νίκος Καββαδίας,  Η Αριάδνη στη Νάξο

Με το καράβι του Θησέα
σ’ αφήσαμε στη Νάξο γυμνή, 
μ’ ένα στα πόδια σου
θαλασσινό σκουτί. 

Σε ποιες σπηλιές εκρύφθηκες
και πώς να σε φωνάξω, 
κουστάρω κι όλο με τραβάει
μακριά το γκαραντί.


  Οι Βρετανοί Προραφαηλίτες ζωγράφοι του 19ου αιώνα εμπνεύστηκαν από το μύθο της Αριάδνης και έχουν απεικονίσει σε παραλλαγές τη σκηνή της εγκατάλειψης στην παραλία από τον Θησέα. Επιλέγω κάποιες από αυτές τις απεικονίσεις των ζωγράφων που βρέθηκαν υπό την επιρροή του Προραφαηλιτισμού.

Evelyn De Morgan, Η Αριάδνη στη Νάξο. 1877. Ίδρυμα De Morgan.

George Frederic Watts, Αριάδνη. 1894. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Νέα Υόρκη.

 Η μοναξιά και η θλίψη της ερωτευμένης γυναίκας από την εγκατάλειψη και την προδοσία του αγαπημένου της, εμπνέει τους ρομαντικούς Προραφαηλίτες που προτιμούν θέματα από αρχαίους μύθους...

George Frederic Watts, Η Αριάδνη στο Νάξο. 1890. Fogg Μουσείο. Μουσεία Τέχνης του Harvard.


Edward Burne Jones,  Αριάδνη. 1863-64.

Edward Burne Jones, H Αριάδνη (κρατά το μίτο της). Από το Βιβλίο των Λουλουδιών. 1892-1896. Βρεττανικό Μουσείο. Λονδίνο.

Georg Frederic Watts, Αριάδνη στη Νάξο. 1875. Guildhall Πινακοθήκη Τέχνης.


John William Waterhouse, Η Αριάδνη στη Νάξο. 1898. Ιδιωτική Συλλογή.

Αν και ο Ιρλανδός John Lavery δεν μπορεί να θεωρηθεί Προραφαηλίτης, ωστόσο την ίδια περίοδο απεικονίζει και αυτός την Αριάδνη στη Νάξο...

John Lavery (1856-1941), Αριάδνη, 1886.

http://gerontakos.blogspot.gr/2014/09/blog-post_18.html

↧
↧

Η ελληνική επανάσταση στην ποίηση και τη ζωγραφική. Η Δόξα για την Καταστροφή των Ψαρών. Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος, Νικόλαος Γύζης

March 24, 2018, 1:54 pm
$
0
0
Η Καταστροφή των Ψαρών

Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα των Ψαρών. 1896-1898. Ιδιωτική Συλλογή.

Επίγραμμα του Διονυσίου Σολωμού

Διονύσιος Σολωμός, [Η καταστροφή των Ψαρών] 

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχηπερπατώντας η Δόξα μονάχημελετά τα λαμπρά παλικάριακαι στην κόμη στεφάνι φορείγεναμένο από λίγα χορτάριαπου είχαν μείνει στην έρημη γη.(1825)



Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα των Ψαρών. 1898. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα

Αντρέας Κάλβος, Ωδή Δευτέρα
Εις Ψαρά (απόσπασμα)
...


ιδ΄

Ιδού τα πολυτάραχακύματα της θαλάσσης·ιδού, ιδού των αμώμωνΨαρών δικαιότατων70 οι τραχείαι πέτραι.

ιε΄
Αυτού καμία κιθάραφθοροποιός, όχι όργια,όχι κρότος Μαινάδων,ούτ’ Έρωτος παιγνίδια75 τον νουν συγχύζουν.

Νικόλαος Γύζη, Η Δόξα 1.
ις΄
Αλλ’ ως, κατά το βράδυτο θερινόν, ανάπτονταιταχείαι, συχναί οι ολύμπιαιαστραπαί και θαμβώνουσι80 τους οδοιπόρους·
ιζ΄

Ούτως τα μεν θηκάριασωρηδόν ερριμμένακρύπτουν την γην, τους βράχους·ο δε σιδηροχάρμης85 άφοβος Άρης,


Νικόλαος Γύζης, Δόξα 2.

ιη΄

Κινεί την νήσον. Χίλιαπολέμου χάλκεα όργαναβροντούν· εις τον αέρατων ξίφων μύριαι γλώσσαι90 λάμπουν, κλονούνται.
ιθ΄
Μία βοή σηκώνεται,μία μόνη επιθυμία,και ωσάν ακτίνα ουράνιος,ως φλόγα εις δάση ευάνεμα95 καίει τας καρδίας.

Νικόλαος Γύζης, Ο Φίλιππος Μάρθας στη λέμβο των προσφύγων, κρατιέται από το φόρεμα της απελπισμένης μητέρας του. 1893. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.
Από την εικονογράφηση για το διήγημα του Δημ. Βικέλα "Φίλιππος Μάρθας", 1886. 
κ΄
«Υπέρ γονέων και τέκνων,υπέρ των γυναικών,υπέρ πατρίδος πρόκειταικαι πάσης της Ελλάδος100 όσιος αγώνας.
κα΄
Θαλπτήριον της ημέραςφως, διά πάντοτε χαίρε·και σεις οπού ευφραίνετεμε φωνήν ηδυόνειρον105 της γης τα τέκνα,
κβ΄
Χαίρετ’ ελπίδες. — Ήλθετης Άγαρ το υπερήφανονσπέρμα· επάνω εις τας όχθαςτων Ψαρών, αλαλάζον110 σφόδρα, κατέβη.

Νικόλαος Γύζης, Η φυγή από τη σφαγή.

κγ΄
Ω πατρίς, την εκούσιονδέξου θυσίαν»… —Αστράπτει.—Σεισμός πολέμου ακούεται.Υπό τύμβον υψήνορα115 ήρωες κοιμώνται.
κδ΄
Επί το μέγα ερείπιονη Ελευθερία ολόρθηπροσφέρει δύο στεφάνους·έν’ από γήινα φύλλα,120 κι άλλον απ’ άστρα.

Νικόλαος Γύζης, Μετά την Καταστροφή των Ψαρών. 1896-98. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.


Νικόλαος Γύζης, Μετά την Καταστροφή των Ψαρών. Μακέττα. 1896-98. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.
https://paletaart.wordpress.com/2012/06/23/γύζης-νικόλαος-gyzis-nikolaos-1842-1901/#jp-carousel-8893http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?text_id=960&hi=193127&cnd_id=5https://www.pemptousia.gr/2011/06/nikolaou-gizi-i-doxa-ton-psaron/http://www.nationalgallery.gr/el/συλλογές/collection/συλλογές/η-δοξα-των-ψαρων.htmlhttp://www.nationalgallery.gr/el/ζωγραφική-μόνιμη-έκθεση/painting/γύρω-στο-1900/συμβολισμος-και-αλληγορια/μετα-την-καταστροφη-των-ψαρων-460.htmlhttp://www.tovima.gr/culture/article/?aid=178811http://www.nationalgallery.gr/el/συλλογές/collection/συλλογές/ο-φιλιππος-μαρθας-στη-λεμβο-των-προσφυγων--κρατιεται-απο-το-φορεμα-της-απελπισμενης-μητερας-του.html
↧

Το δάσος στην ποίηση και τη ζωγραφική: Το δάσος πέρα από τον κόσμο

November 23, 2017, 2:36 am
$
0
0
"Το δάσος πέρα από τον κόσμο": Μία νουβέλα του William Morris σε εικονογράφηση του Edward Burne Jones και δύο ποιήματα για το δάσος του Γιώργου Σαραντάρη


   Σήμερα σκέφτηκα να ταξιδέψουμε στο φανταστικό λυρικό κόσμο δύο αγαπημένων Προραφαηλιτών Βρετανών καλλιτεχνών, του William Morris (1834-1896) και του Edward Burne Jones (1833-1898), και ενός Έλληνα αγαπημένου μου ποιητή, του τρυφερού Γιώργου Σαραντάρη. Oι δύο Βρετανοί καλλιτέχνες θεωρούνται εμβληματικές μορφές της ύστερης φάσης του προραφαηλιτικού κινήματος. Ο William Morris ήταν κυρίως σχεδιαστής (υφασμάτων, επίπλων και διαφόρων άλλων αντικειμένων της καθημερινής οικιακής ζωής), ζωγράφος, ποιητής και πεζογράφος, διανοητής του σοσιαλισμού στην Αγγλία, ενώ ο φίλος και συνεργάτης του, Edward Burne Jones ήταν ζωγράφος,  σχεδιαστής και χαράκτης με πολύ μεγάλο έργο που επηρέασε πολλούς νεότερους καλλιτέχνες.
    "To δάσος πέρα από τον κόσμο"είναι μία νουβέλα φαντασίας που έγραψε ο Morris (θεωρείται από τα πρώτα κείμενα φαντασίας) και εικονογράφησε με χαρακτικά ο φίλος του Edward Burne Jones.
Σελίδες από τη νουβέλα φαντασίας του William Morris "To δάσος πέρα από τον κόσμο"(The Wood Beyond the World, Kelmscott Press Edition 1894). Εικονογράφηση από τον Edward Burne Jones. Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Kelmscott που ανήκαν στον William Morris. Ο εκδοτικός οίκος-εργαστήριο είχε την έδρα στο Kelmscott όπου είχε την εξοχική του κατοικία ο William Morris.
O φανταστικός κόσμος του μαγικού δάσους που περιγράφεται στη νουβέλα και η αριστοτεχνική εικονογράφηση του βιβλίου μου θύμισαν τους λυρικούς στίχους του Γιώργου Σαραντάρη.  Ένας κόσμος ονειρικός, πέρα και πάνω από την πραγματικότητα, ένας κόσμο μαγικός και υπερβατικός, μία ουτοπία είναι το Δάσος.


Γιώργος Σαραντάρης, Δάσος
Λιτά,
τα δέντρα,

τα σκόρπια φύλλα
όχι λυπητερά·
κι όμως βουβά
θανάσιμα·
περπατώ και συλλέγω
χρυσή σιωπή.



Edward Burne Jones, λεπτομέρεια εικόνας από τη νουβέλα του William Morris "Το δάσος πέρα από τον κόσμο". 1894.

Γιώργος Σαραντάρης, Του δάσους εκατέβηκε το δάκρυ
Του δάσους εκατέβηκε το δάκρυ
Και στην πεδιάδα σκίρτησαν τα δέντρα
Αγγίξαμε τα όνειρα στην πλάση
Και μόλις ξύπνησαν τ’ αστέρια.


Edward Burne Jones, Eικόνα από τη νουβέλα του William Morris "Το δάσος πέρα από τον κόσμο". 1894.

Frederick Hollyer (1837-1933), Oι δύο μεγάλοι Προραφαηλίτες καλλιτέχνες, φίλοι και συνεργάτες. Δεξιά ο Μorris και αριστερά ο Βurne Jones. 1890. Φωτογραφία του Frederick Hollyer (1837-1933).

http://morrisedition.lib.uiowa.edu/woodbeyondworld.html
http://morrisedition.lib.uiowa.edu/Images/WoodBeyondWorld/WBWKelmspageflip.html
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Wood_Beyond_the_World
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_wood_beyond_the_world.jpg
http://preraphaelitesisterhood.com/pre-raphaelite-reading-project-the-well-at-the-worlds-end/
https://en.wikipedia.org/wiki/William_Morris
↧

Η ελληνική επανάσταση στην ποίηση και τη ζωγραφική. Η Δόξα για την Καταστροφή των Ψαρών. Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος, Νικόλαος Γύζης

March 24, 2018, 1:54 pm
$
0
0
Η Καταστροφή των Ψαρών

   Επετειακή η σημερινή ανάρτηση. 
Ας θυμηθούμε ένα θλιβερό γεγονός του ελληνικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, την κατάληψη της νήσου Ψαρά από τον οθωμανικό στόλο, τη σφαγή και την αιχμαλωσία μεγάλου μέρους του πληθυσμού, τη φυγή και τον ξεριζωμό ενός άλλου μέρους του πληθυσμού και εν τέλει την ολοσχερή καταστροφή του νησιού τον Ιούνιο του 1824. Χωρίς αμφιβολία, η "εικόνα"της Καταστροφή των Ψαρών είναι βαθύτατα εντυπωμένη στην ελληνική συλλογική συνείδηση έτσι όπως την αναπαριστά ποιητικά ο κατεξοχήν εθνικός  ρομαντικός ποιητής, Διονύσιος Σολωμός. Ποιος δεν θυμάται, τουλάχιστον από τους παλιότερους, το λιτό, αυστηρό, δωρικό επίγραμμα του ποιητή για την Καταστροφή των Ψαρών, που μας μάθαιναν να απαγγέλουμε σε μέτρο ανάπαιστο οι δάσκαλοί μας; 
Μέτρο ανάπαιστος: δύο άτονες βραχύχρονες συλλαβές-μία μακρόχρονη τονισμένη. 
"...Περπατώντας η Δόξα μονάχη..."
 Η Δόξα πρωταγωνιστεί στην ποιητική "εικόνα"του Διονυσίου Σολωμού για την Καταστροφή των Ψαρών. Η Δόξα μονάχη σ'ένα τοπίο ερημιάς και εγκατάλειψης να διασώζει από τη λήθη τα λαμπρά παλικάρια που χάθηκαν στα Ψαρά. Καμμία αναφορά στη σφαγή, στο θάνατο, την καταστροφή, στην αιχμαλωσία, στην προσφυγιά, στον φόβο, την απελπισία και την απόγνωση, στον πόνο και την οδύνη του μαχόμενου και άμαχου πληθυσμού...καμμία αναφορά στην ήττα, στην πανωλεθρία...Καταστρέφεται ολοσχερώς ένα από τα σημαντικότερα ναυτικά νησιά της επανάστασης (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά μαθαίναμε στο σχολείο), μία από τις τρεις ναυτικές βάσεις των Ελλήνων επαναστατών. Μόνη αναφορά στη Δόξα...αυτή είναι η απόλυτη ανταμοιβή για τη θυσία...και ο δρόμος για τη Δόξα είναι μοναχικός και έρημος...

Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα των Ψαρών. 1896-1898. Ιδιωτική Συλλογή.  Ο Νικόλαος Γύζης αναπαριστά τη Δόξα των Ψαρών, εμπνευσμένος από το επίγραμμα του Διονυσίου Σολωμού. Λένε ότι ο πίνακας αυτός ανήκε στη Συλλογή των Ανακτόρων και πουλήθηκε σε δημοπρασία. Δεν γνωρίζουμε πού βρίσκεται σήμερα η "Δόξα".

Επίγραμμα του Διονυσίου Σολωμού

   Ο Σολωμός έγραψε το επίγραμμά του ένα χρόνο μετά την Καταστροφή. Φαίνεται ότι η απήχηση του θλιβερού συμβάντος ήταν μεγάλη και διαδόθηκε γρήγορα στον Ελληνισμό. Μόνο η ιδέα της Δόξας, το ιδεώδες της αθανασίας που είχε τις ρίζες του στην ελληνική αρχαιότητα,  μπορούσε να ελαφρύνει τον αβάσταχτο πόνο για την καταστροφή και την απώλεια. Η μνήμη των λαμπρών παλικαριών θα ήταν αθάνατη.

Διονύσιος Σολωμός, [Η καταστροφή των Ψαρών] 

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχηπερπατώντας η Δόξα μονάχημελετά τα λαμπρά παλικάριακαι στην κόμη στεφάνι φορείγεναμένο από λίγα χορτάριαπου είχαν μείνει στην έρημη γη.(1825)

Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα των Ψαρών. 1896-1898. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. Ο Γύζης σχεδίασε σε διάφορες παραλλαγές τη Δόξα των Ψαρών να μελετά τα λαμπρά παλικάρια στο σκοτεινό, έρημο και απόκοσμο τοπίο των Ψαρών. Τα "λαμπρά παλικάρια"που όμως έμειναν στην ανωνυμία. 
     Το επίγραμμα του Διονυσίου Σολωμού μπορεί να παραμένει σχεδόν διάσημο, όμως το ποιητικό έργο ενός άλλου μεγάλου ποιητή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, παραμένειμάλλον άσημο.  Ο Αντρέας Κάλβος αφιερώνει  "Εις Ψαρά"τη Δεύτερη Ωδή του. Αποτελείται από 24 στροφές που χαρακτηρίζονται από ζωντανή, παραστατική εικονοπλασία με σχεδόν μεταφυσική διάσταση.  Για τον Αντρέα Κάλβο δεν είναι η Δόξαπου θα προσφέρει το στεφάνι της αθανασίας σ΄αυτούς που έπεσαν για τα Ψαρά, αλλά ηΕλευθερία.  Ο αγώνας τους ήταν "Υπέρ γονέων και τέκνων,/υπέρ των γυναικών,
υπέρ πατρίδος πρόκειται/και πάσης της Ελλάδος/όσιος αγώνας", ήταν ένας αγώνας για την Ελευθερία. Για αυτό, η Η Ελευθερία θα προσφέρει δύο στεφάνους, ένα από γήινα φύλλα και άλλον από άστρα...
Αντρέας Κάλβος, Ωδή Δευτέρα
Εις Ψαρά (απόσπασμα)
...


ιδ΄

Ιδού τα πολυτάραχακύματα της θαλάσσης·ιδού, ιδού των αμώμωνΨαρών δικαιότατων70 οι τραχείαι πέτραι.

ιε΄

Αυτού καμία κιθάραφθοροποιός, όχι όργια,όχι κρότος Μαινάδων,ούτ’ Έρωτος παιγνίδια75 τον νουν συγχύζουν.

Νικόλαος Γύζη, Η Δόξα 1.

ις΄
Αλλ’ ως, κατά το βράδυτο θερινόν, ανάπτονταιταχείαι, συχναί οι ολύμπιαιαστραπαί και θαμβώνουσι80 τους οδοιπόρους·
ιζ΄

Ούτως τα μεν θηκάριασωρηδόν ερριμμένακρύπτουν την γην, τους βράχους·ο δε σιδηροχάρμης85 άφοβος Άρης,


Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα 2.

ιη΄

Κινεί την νήσον. Χίλιαπολέμου χάλκεα όργαναβροντούν· εις τον αέρατων ξίφων μύριαι γλώσσαι90 λάμπουν, κλονούνται.
ιθ΄
Μία βοή σηκώνεται,μία μόνη επιθυμία,και ωσάν ακτίνα ουράνιος,ως φλόγα εις δάση ευάνεμα95 καίει τας καρδίας.

Νικόλαος Γύζης, Ο Φίλιππος Μάρθας στη λέμβο των προσφύγων, κρατιέται από το φόρεμα της απελπισμένης μητέρας του. 1893. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.
Από την εικονογράφηση για το διήγημα του Δημ. Βικέλα "Φίλιππος Μάρθας", 1886. 
κ΄
«Υπέρ γονέων και τέκνων,υπέρ των γυναικών,υπέρ πατρίδος πρόκειταικαι πάσης της Ελλάδος100 όσιος αγώνας.
κα΄
Θαλπτήριον της ημέραςφως, διά πάντοτε χαίρε·και σεις οπού ευφραίνετεμε φωνήν ηδυόνειρον105 της γης τα τέκνα,
κβ΄
Χαίρετ’ ελπίδες. — Ήλθετης Άγαρ το υπερήφανονσπέρμα· επάνω εις τας όχθαςτων Ψαρών, αλαλάζον110 σφόδρα, κατέβη.

Νικόλαος Γύζης, Η φυγή από τη σφαγή.  "H Δόξα μελετά τα λαμπρά παλικάρια"...Ο άμαχος πληθυσμός, όμως, που προσπαθούσε να διασωθεί και να ξεφύγει, μάλλον έχει ξεχασθεί.

κγ΄
Ω πατρίς, την εκούσιονδέξου θυσίαν»… —Αστράπτει.—Σεισμός πολέμου ακούεται.Υπό τύμβον υψήνορα115 ήρωες κοιμώνται.
κδ΄
Επί το μέγα ερείπιονη Ελευθερία ολόρθηπροσφέρει δύο στεφάνους·έν’ από γήινα φύλλα,120 κι άλλον απ’ άστρα.

Νικόλαος Γύζης, Μετά την Καταστροφή των Ψαρών. 1896-98. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. Τους ενδιέφερε, άραγε, η Δόξα και η Αθανασία, όταν προσπαθούσαν να διαφύγουν από την καταστροφή; 


Νικόλαος Γύζης, Μετά την Καταστροφή των Ψαρών. Μακέττα. 1896-98. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα.
https://paletaart.wordpress.com/2012/06/23/γύζης-νικόλαος-gyzis-nikolaos-1842-1901/#jp-carousel-8893http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?text_id=960&hi=193127&cnd_id=5https://www.pemptousia.gr/2011/06/nikolaou-gizi-i-doxa-ton-psaron/http://www.nationalgallery.gr/el/συλλογές/collection/συλλογές/η-δοξα-των-ψαρων.htmlhttp://www.nationalgallery.gr/el/ζωγραφική-μόνιμη-έκθεση/painting/γύρω-στο-1900/συμβολισμος-και-αλληγορια/μετα-την-καταστροφη-των-ψαρων-460.htmlhttp://www.tovima.gr/culture/article/?aid=178811http://www.nationalgallery.gr/el/συλλογές/collection/συλλογές/ο-φιλιππος-μαρθας-στη-λεμβο-των-προσφυγων--κρατιεται-απο-το-φορεμα-της-απελπισμενης-μητερας-του.html
↧
Viewing all 472 articles
Browse latest View live
Search
<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>